30 de xuño de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXXXI).

O lance non interrompera a nosa marcha. Durante unhas dúas horas, continuamos camiñando tanto por chairas arenosas como por pradarías de sargazos que atravesabamos penosamente. Non podía xa máis de cansazo, cando distinguín unha vaga luz que a unha media milla rompía a escuridade das augas. Era o fanal do Nautilus. Antes de vinte minutos debiamos acharnos a bordo e alí podería respirar a gusto, pois tiña xa a impresión de que o meu depósito empezaba a fornecerme un aire moi pobre en osíxeno. Pero non contaba eu ao pensar así que a nosa chegada ao Nautilus ía verse lixeiramente atrasada por un encontro inesperado.
Achábame a unha vintena de pasos detrás do capitán Nemo cando lle vin volverse bruscamente cara a min.
Co seu brazo vigoroso botoume ao chan á vez que o seu compañeiro facía o mesmo con Conseil.
Non souben que pensar, de súpeto, ante este brusco ataque, pero tranquiliceime inmediatamente ao ver que o capitán se botaba ao meu lado e permanecía inmóbil.
Achábame, pois, tendido sobre o chan e precisamente ao abrigo dunha masa de sargazos, cando ao levantar a cabeza vin pasar unhas masas enormes que despedían resplandores fosforescentes. Xeóuseme o sangue nas veas ao recoñecer naquelas masas a ameaza duns formidables escualos. Era unha parella de tintoreras, terribles quenllas de cola enorme, de ollos fríos e vidriosos, que destilan unha materia fosforescente por buracos abertos preto da boca. Monstruosos animais que trituran a un home enteiro entre as súas mandíbulas de ferro! Non se se Conseil ocupábase en clasificalos, pero, pola miña banda, eu observaba o seu ventre prateado e a súa boca formidable erizada de dentes desde un punto de vista pouco científico, e, en todo caso, máis como vítima que como naturalista.
Afortunadamente, estes voraces animais ven mal. Pasaron sen vernos, rozándonos case coas súas aletas parduscas. Grazas a iso escapamos de milagre a un perigo máis grande, sen dúbida, que o do encontro cun tigre en plena selva.
Media hora despois, guiados polo resplandor eléctrico, chegamos ao Nautilus. A porta exterior había permanecido aberta, e o capitán Nemo pechouna, unha vez que entramos na primeira cabina. Logo oprimiu un botón. Ouvín como manobraban as bombas no interior do navío e, nuns instantes, a cabina quedou baleirada. Abriuse entón a porta interior e pasamos ao vestiario.
Non sen traballo, nos desembarazamos das nosas pesadas roupaxes. Extenuado, caéndome de soño e inanición, regresei á miña camarote, marabillado aínda da sorprendente excursión polo fondo do mar.

29 de xuño de 2012

Inicio de ALGO VERDE, de Fredric Brown

O enorme sol carmesí brillaba no ceo violeta. No limite da planicie marrón, salpicada de arbustos marróns, estendíase a selva vermella.

McGarry avanzou cara a ela dando zancadas. Explorar esas selvas vermellas constituía unha tarefa ardua e perigosa, pero era preciso facela. Explorara un milleiro de selvas; esta era, simplemente, unha máis.

Dixo:

- En marcha, Dorothy. Todo listo?

A pequena criatura de cinco patas que descansaba sobre o seu ombreiro non respondeu, en realidade nunca o facía. Non sabía falar, pero era algo co cal falar. Era unha compaña. Polo seu tamaño e o seu peso, parecíase asombrosamente a unha man que repousase sobre o seu ombreiro.

Tiña a Dorothy había... canto tempo? Catro anos, supuña. Estaba aquí había aproximadamente cinco, segundo calculaba, e atopouna ao redor dun ano despois. De calquera xeito, daba por sentado que Dorothy pertencía ao belo sexo, pola sinxela razón de que repousaba sobre o seu ombreiro como o faría a man dunha muller.

- Dorothy - anunciou -, creo que debemos preparamos para enfrontar problemas. Alí debe haber leóns ou tigres.

Abriu a funda da súa pistola solar e apoiou a man na culata da arma, listo para sacala rapidamente. Era polo menos a milésima vez que agradecía á súa boa estrela que a arma que lograra rescatar dos restos da súa nave espacial fose unha pistola solar, a única arma que funcionaba prácticamente sempre, sen recarga nin munición. Unha pistola solar absorbía enerxía e, ao apertar o gatillo, descargábaa. Con ningunha arma, salvo cunha pistola solar, tivera subsistido sequera un ano en Kruger III.

Mesmo antes de chegar ao límite da selva vermella, viu un león. Non se parecía en nada aos leóns que vira na Terra, por suposto. Este era maxenta brillante, unha cor tan diferente dos purpurinos arbustos tras os que se agazapaba que el podía distinguilo nítidamente. Tiña oito patas totalmente desarticuladas e tan flexibles e fortes como o tronco dun elefante, e unha cabeza escamosa cun pico semellante ao dun tucán.
...

28 de xuño de 2012

27 de xuño de 2012

A guapa xente de dereitas

Trátase dunha colección de artigos do finado escritor Francisco Umbral escritos durante o último ano de vida do xeneral Franco, recopilada baixo o selo de Biblioteca Universal Caralt, e que relatan a vida política e social dunha época de profundo cambio no porvir español.

Son innumerables todo tipo de alusións a personaxes e temas do momento que dan a esta colección un marcado carácter histórico, que sen embargo se nos antoxa fresco e vivo gracias á xenial soltura lírica do prolixo novelista madrileño. 

Velaquí un fragmento moi actual dun dos artigos:

     " Onte comentaba eu a victoria intercontinental do Atlético de Madrid. E despois de escribir a crónica quedeime a preguntar qué traxedia, desgraza ou catástrofe natural nos ameazaría, e por onde, xa que cando pasa algo grave no país, sempre hai un gran triunfo deportivo a man para tapar as cousas. Posto que agora se produciu ese triunfo deportivo, demos supor que por debaixo se masca a traxedia, coma no Oeste.

      Por exemplo, don Ernesto Giménez Caballero. Entérome hoxe que don Ernesto foi proposto para a Academia Española por un montón de firmas, e ó marxe de todos os trámites legais, como denuncia hoxe Cortés-Cavanillas. Ó mellor era ésta a catástrofe natural que quería taparse coa victoria do Atlético. Don Ernesto publica hoxe en "ABC" un artigo que titula "Asturias ou o misterio de España". O artigo está cheo de iso que Ridruejo chamou, referíndose a Giménez Caballero, "fáciles simplificacións". Pero entre esas fáciles simplificacións, o autor non encontrou un oco para falarnos da permanente traxedia mineira de Asturias, baixo cuxo solo traballan, sofren e morren os obreiros máis esforzados de España. (...) "


26 de xuño de 2012

25 de xuño de 2012

Unha frase para empezar a semana

Non se desprecia a todos os que teñen vicios, pero si aos que non teñen ningunha virtude. 

A. Rochefoucauld

O Tio Miseria de Enrique Labarta Pose

Enrique Labarta Pose, nado en Baio (Zas) o 22 de xullo de 1863 e finado en Barcelona o 13 de maio de 1925, foi un escritor cunha produción que sobresae polo humor, que se manifesta sobre todo nos contos.
Ver na galipedia

O TÍO MISERIA
Conto, meta deste mundo, e meta do outro


Era o tío Miseria o labrego de máis bon humor de toda a comarca. Daba xenio ver aquel home de cote alegre, risono e churrusqueiro, e sentíase unha comezón de envexa ó miralo tan felís. ¡Vaia si era felís! E tiña porque selo; pois gráceas a Dios ó bon do petrucio nunca lle faltou nada neste mundo... pra morrer de fame.


Pola súa posición social podíaselle chamar burgués a boca chea e ser apuntado no libro roxo dos anarquistas pro día das venganzas; porque o tío Miseria era todo un siñor porpietario, dono ausoluto dunha leira de cinco varas de longo, e dunha casa terrena de moitas comodidades, onde cabían perfeutamente de pe, el, a parenta, un filio i a vaca marela. I eínda quedaba síteo pra catro máis... poñéndose uns enriba doutros.


En canto a comer, na súa casa comíase ben. Pola mañan verzas con auga, ó médeo día auga con verzas, e á noite volta as verzas e volta á iauga. O estógamo do tío Miseria foi consecoente cas verzas toda a vida e gardoulles fidelidade astra a súa morte.
(...)

23 de xuño de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXXX).

Naquel momento, vin ao capitán apuntar a súa arma cara a algo que se movía entre a vexetación. Saíu o tiro, que produciu un débil asubío, e un animal caeu fulminado a algúns pasos. Era unha magnífica nutria de mar, o único cuadrúpedo exclusivamente mariño. A peza, dun metro e medio de lonxitude, debía ter un prezo moi alto. A súa pel, de cor pardo escuro polo lombo e prateado por baixo, era desas que tanto se cotizan nos mercados rusos e chineses. A finura e o lustre da súa pelame asegurábanlle un valor mínimo de dous mil francos. Contemplei con admiración ao curioso mamífero de cabeza redondeada con pequenas orellas, os seus ollos redondos, os seus bigotes brancos, semellantes aos do gato, os seus pés palmeados con uñas e a súa cola peluda. Este precioso carniceiro, sometido á intensa persecución e caza dos pescadores, vai facéndose extremadamente raro. Refuxiouse principalmente nas zonas boreales do Pacífico, nas que moi probablemente non tardará en extinguirse a especie.
O compañeiro do capitán Nemo botouse a peza ao ombreiro, e proseguimos a marcha.
Durante unha hora, desenvolveuse ante nós unha chaira de area que a miúdo ascendía a menos de dous metros da superficie. Entón vía a nosa imaxe, nítidamente reflectida, debuxarse en sentido investido e, por encima de nós, aparecía unha comitiva idéntica que reproducía os nosos movementos e os nosos xestos con toda fidelidade, coa diferenza de que marchaba cabeza abaixo e os pés arriba.
Outro efecto notable era o causado polo paso de espesas nubes que se formaban e desvanecíanse rapidamente. Pero ao reflexionar niso, comprendín que as supostas nubes non eran debidas senón ao espesor variable das ondas de fondo, cuxas cristas se desfacían en espuma axitando as augas. Non escapaba tan sequera á miña percepción o rápido paso pola superficie do mar da sombra das aves en voo sobre as nosas cabezas. Unha delas deume ocasión de ser testemuña dun dos máis espléndidos tiros que conmovese nunca as fibras dun cazador. Un pajaro enorme, perfectamente visible, achegábase planeando. O compañeiro do capitán Nemo apuntoulle coidadosamente e disparou cando se achaba a uns metros tan só por encima das augas. O paxaro caeu fulminado, e a súa caída levoulle ao alcance do destro cazador, que se apoderou del. Era un espléndido albatros, un especimen admirable das aves pelágicas.

22 de xuño de 2012

Arredor de si, de Otero Pedrayo (e IV)

Adrián Solovio estivo uns poucos días na Bélxica. Dende Amberes fixo algunhas viaxatas as vilas ilustres, e no grande porto embarcou para A Coruña. Disfrutaba co aspecto de fidalgos campesinos dos señores de barba loira, ollos lonxanos e pipas fumegantes. Impresión de boa xente, apaixonada, capaz de grandes erros e de fortes reparacións, xente que non ten medo do remordemento, e asiste con emoción ó desenrolo das pintorescas procesións campesinas polos sendeiros verdes ou á beira dos cañáis durmidos.

21 de xuño de 2012

Aforismos de Leonardo

63.- A adquisición de calquera coñecemento é sempre útil ao intelecto, que saberá descartar o malo e conservar o bo. 

20 de xuño de 2012

Klein e Wagner

Narración publicada polo alemán Hermann Hesse en 1919 dentro dun volumen que contiña outras dúas narracións, "Alma de neno" e "O derradeiro verán de Klingsor". Ambas as tres confórmanse nunha etapa crítica na vida de Hesse inmediata á guerra, na que entre outras cousas poría fin o seu matrimonio.


Friedrich Klein é un home que espera atopar unha vida máis natural e significativa en terras sureñas, despois de cometeres un crimen no seu país. Asustado pero entusiasmado lánzase ó seu destiño disposto a abrazar sen rechistar tódos os seus caprichos.

Durante as súas cortas e intensas aventuras no Sur, Klein debátese constantemente entre insanas reflexións e sobre todo na dicotomía entre o ben e o mal, e na existencia dun Deus que posúa ambas características.

¿Mais quen é Wagner? Wagner é o mal na forma do embriagador e pasional músico alemán, e tamén na dun profesor que según relata o xornal asasinara a toda a súa familia antes de suicidarse, e os que Klein criticou e odiou hipócritamente de xoven.

¡E e que Klein era bo! Era... antes de abandonar á monotona e acomodada vida burguesa deixando atrás a muller e fillos e un banco enteiro sen reservas.


Mais Klein dubidará posteriormente si é bo ser malo, ou malo ser bo, para preguntarse a continuación qué é ser bo e qué ser malo, e para finalmente poñer en dúbida a verdadeira existencia de tales conceptos.

19 de xuño de 2012

Arredor de si, de Otero Pedrayo (III)

Un exministro, dos que subían paseando a modiñio, fixo o resumo, escoitado con respecto pola reunión:
—Señores, Galicia é Galicia, unha das boas térras de España. O que pasa é que moita xente aínda está nos tempos bárbaros e non sabe apreciar máis aló do horizonte do campanario do seu lugar. (Sinais de aprobación da xuntanza diante da fermosura da frase). Aló teñen que abrir os ollos e seguir as sendas do Progreso. (Máis topeñadas aprobatorias). Compre achegar Galicia á Porta do Sol para que Madrid deprenda a se aproveitar da fermosura e riqueza da Galicia. Camiños e vías férreas. Escolas, moitas e boas escolas. Levar as derradeiras vilas e aldeas o sentimento da grandeza da Patria. Fomentar o turismo no verán. Explotar as minas. Que os xoves listos poidan facer aquí carreira doadamente. Moitas veces teño exposto estas ideas en Consello de Ministros (un movemento de respecto e curiosidade contida).
Máis no proceloso mar da política teñen naufragado os mellores propósitos. (Ledicia da reunión ó se sentir franqueada os altos segredos do Estado). E deixarse dése rexionalismo reaccionario no que figura ahondar o señor notario. (Este aguanta, un pouco colorado, as olladas severas da asemblea). O que non quita que se admiren as nosas paisaxes, e se oian as nosas cancións populares e se reciten as poesías de bo fondo escritas no doce dialecto da Terrina... As poesías de... e de... ás veces fan encher os ollos de bágoas. (Grande emoción. Ata o rexistrador volta os ollos ó paseo para disimular). Voltando ó tema serio, as Rías poderían...
Un señor, ata o de entón calado e caviloso, exclama: "¡Ay, Noya de mi alma!"
Todos fican soñadores. Un lonxano cantar de gaita ecoa naquelas almas. Algún xa pensa en proponer un xantar enxebre, cando dous novos personaxes se axuntan á tertulia. Un é periodista e escritor de sona. O outro, Adrián. Preséntao. Adrián recibe olladas protectoras. Adrián experimenta unha lixeira congoxa.
O rexistrador: "É cousa rara. Os galegos para se facer homes teñen que saír da Galicia. Todos melloran. Igual aquí que na América. ¿Que sería Carracido en Santiago? Non pasaría de auxiliar da Facultade ou de boticario en Padrón ou en Ordes, polas intrigas locáis. Para min o expoñente do que vale Galicia é o grande número de políticos e maxistrados e homes de ciencia que se teñen ala criado... Máis todos precisan vir aquí ó centro, ó corazón da Península".

18 de xuño de 2012

Unha frase para empezar a semana

Non hai no mundo palabras tan eficaces nin oradores tan elocuentes como as bágoas. 

Lope de Vega

17 de xuño de 2012

O CCG PRESENTA UN VOLUME SOBRE OS PRIMEIROS ESCRITOS EN GALEGO DO XIX

No 2008 o CCG publicou un primeiro volume de Os papés d'emprenta condenada, unha importante recompilación de textos en galego escritos a principios do XIX, nos que se podían rastrexar, a máis de textos literarios, os primeiros artigos para medios de comunicación. Onte o CCG presentou o segundo dos volumes, que comprende unha serie de artigos para comprender os inicios da prensa e da escrita en galego no XIX, pero que amplía máis alá do xornalismo estes primeiros papés. Continúan a aparecer cousas chamativas, como esta Carta do Cura de Esmelle, unha sátira en verso que revela as disputas entre un cura do rural ferrolán e un comisario da guerra, tamén ferrolano.

Mais info

16 de xuño de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXXIX).

Grazas á perfección dos nosos aparellos, excederamos así en noventa metros o límite que a natureza parecía impor até entón ás incursións submarinas do home.
Dixen cento cincuenta metros, aínda que carecésemos de todo instrumento para avaliar a profundidade, por saber que, mesmo nos mares máis límpidos, os raios solares non podían penetrar máis aló. E, precisamente, a escuridade fíxose moi densa. Nada era xa visible a dez pasos de distancia. Andaba, pois, ás apalpadelas, cando súbitamente vin brillar unha luz moi viva. O capitán Nemo acababa de pór en acción o seu aparello eléctrico. O seu Compañeiro imitoulle e Conseil e eu seguimos o seu exemplo. Virando un parafuso, establecín a comunicación entre a bobina e o serpentín de cristal, e o mar, iluminado por nosas catro lanternas, fíxose visible nun radio duns vinte e cinco metros.
O capitán Nemo continuou penetrándose na escura profundidade do bosque cuxos arbustos ían rarificándose. Observei que a vida vexetal desaparecía con máis rapidez que a animal. As plantas pelágicas abandonaban xa un chan que ía tornándose árido, pero no que pululaban en cantidades prodixiosas zoófitos, articulados, moluscos e peces.
Pensaba eu, mentres proseguiamos a marcha, que a luz dos nosos aparellos Ruhmkorff debía necesariamente atraer a algúns dos habitantes deses escuros fondos. Pero aínda que moitos se achegaron fixérono a unha distancia lamentable para un cazador. Varias veces vin ao capitán Nemo deterse e apuntar co seu fusil para, tras algúns instantes de observación, desistir de tirar e renovar a marcha.
A marabillosa excursión concluíu cara ao catro, ao toparnos cun muro de soberbios peñascos aglomerados en bloques xigantescos, dunha masa impoñente, que se ergueu ante nós. Era un enorme cantil de granito escavado de grutas escuras, pero que non ofrecía ningunha rampla practicable. Eran os cantiles da illa Crespo. Era a terra.
O capitán Nemo detívose e fíxonos un xesto de alto. Por moitos desexos que tivese de franquear aquela muralla houben de pararme. Aí terminaban os dominios do capitán Nemo, que el non quería exceder. Máis aló comezaba a porción do Globo que se xurou non volver pisar.
Á fronte da súa pequena tropa, o capitán Nemo comezou o retorno, marchando sen vacilación. Pareceume que non tomabamos o mesmo camiño para regresar ao Nautilus. O que iamos seguindo, moi escarpado, e por conseguinte, moi penoso, achegounos rapidamente á superficie do mar. Pero ese retorno ás capas superiores non foi tan rápido, con todo, como para provocar unha descompresión que producise graves desordes nos nosos organismos e determinar neles esas lesións internas tan fatais aos mergulladores. Pronto reapareceu e aumentou a luz, e, co sol xa moi baixo no horizonte, a refracción festoneó novamente os obxectos dun anel espectral.
Marchabamos a dez metros de profundidade, no medio dun enxame de pececillos de todas as especies, máis numerosos que os paxaros no aire, máis áxiles tamén, pero aínda non se ofreceu aos nosos ollos unha presa acuática digna dun tiro de fusil.

15 de xuño de 2012

Rafael Dieste - Dos Arquivos do Trasno II

Sentada a carón da lareira, onde un pequeno lume aínda se esforza en facerlle compaña, a vella Resenda ten fixo o pensamento en distantes lembranzas, e poida que nalgún presaxio que esa noite lle escorentou o sono. Por veces bole un pouco, escoita, e de seguida volve ó seu enlevo...

13 de xuño de 2012

Santa Xoana

Obra teatral escrita polo irlandés Bernard Shaw e estreada en Nova York en 1923.

É unha das obras máis coñecidas e alabadas deste autor porque nela se atreve a poñer por terra o mito da pureza e santidad de Xoana de Arco en prexuicio dos insensibles e endemoniados verdugos que a levaron á cacharela.

Neste apasionante drama asístese a unha historia moito máis realista e humana da intensamente curta e azarosa viaxe da heroína francesa. Non hai bos nin malos protagonistas, senón persoas coma as de hoxe con sentimentos pero tamén obrigacións.

 Santa Xoana non sería tratada no presente mellor do que o fixeron no século XV, segundo o autor. O seu xuízo foi moito máis imparcial do que se di, índa con innumerables esforzos para non ter que declarala herexe e ter que queimala.  A Xoana que describe Bernard Shaw é unha xoven inxenua, inmadura,  masculina, non moi guapa e con alucinacións que a fan crer ser a elexida de Deus. Máis so a ela mesma. Os que a seguen fano porque verdaderamente necesitan de alguén con esa enorme fé na victoria contra os ingleses, máis que pola fé que lle profesan a Deus ou ós arcanxeis cos que Xoana decía mediar.


A historia transcurre veloz e dinámica con varios dos máis importantes capítulos das súas andanzas ata o seu xuízo e posterior condena. Ademais dun moi orixinal epílogo no que os mortos dialogan sobre os seus actos anos despois do sucedido e ata se lles aparece un emisario do futuro (1920, ano no que é canonizada pola igrexa).

Son moitos os intentos en toda clase de formatos de reflexar a vida desta inspiradora muller, e achegarse a ela a través de tantas ventás pode difuminar un pouco a súa verdadeira cara.

Máis penso que mirándoa a través das palabras de Bernard Shaw alcanzamos unha lexitimidade difícil de igualar por outras fontes que tratan de crear arte ó redor dunha persoa que xa é arte por ela mesma.

12 de xuño de 2012

12 de xuño: Aniversario do Nacemento de Anne Frank.

Annelies Marie Frank, máis coñecida como Anne Frank, naceu en Francfort o 12 de xuño de 1929, polo que hoxe estaría de aniversario, mais finou en marzo de 1945, vítima do nazismo. Escribiu un diario no que conta o periodo en que estivo agochada das tropas da Alemaña (mais info na galipedia).

Mércores, 8 de xullo de 1942
Querida Kitty:
Desde a mañá do domingo até agora parece que pasasen anos. Pasaron tantas cousas que é coma se de súpeto o mundo estivese patas para arriba, pero xa ves, Kitty: aínda estou viva, e iso é o principal, como di papá. Si, é certo, aínda estou viva, pero non me preguntes onde nin como. Hoxe non debes de entender nada do que che escribo, de modo que empezarei por contar o que pasou o domingo pola tarde.
Ás tres da tarde -Helio acababa de saír un momento, logo volvería- alguén chamou á porta. Eu non o ouvín, xa que estaba a ler nunha tumbona ao sol na galería. Ao intre apareceu Margot toda alterada pola porta da cociña.
-Chegou unha citación da SS para papá -murmurou-. Mamá xa saíu para a casa de Van Daan. (Van Daan é un amigo e socio de papá.)
Asusteime moitísimo. Unha citación! Todo o mundo sabe o que iso significa. Na miña mente aparecéronse campos de concentración e celas solitarias. Seica iamos permitir que a papá levasenno a semellantes lugares?
-Está claro que non irá -aseguroume Margot cando nos sentamos a esperar no salón a que regresase mamá-. Mamá ha ir a preguntarlle a Van Daan se podemos instalarnos no noso agocho mañá. Os Van Daan esconderanse connosco. Seremos sete.
Silencio. Xa non podiamos falar. Pensar en papá, que sen sospeitar nada había ir ao asilo xudeu a facer unhas visitas, esperar a que volvese mamá, a calor, a angustia, todo iso xunto fixo que gardásemos silencio.
De súpeto chamaron novamente á porta. -Debe de ser Helio -dixen eu.
-Non abras -detívome Margot, pero non facía falta, ouvimos a mamá e ao señor Van Daan abaixo falando con Helio. Logo entraron e pecharon a porta. A partir dese momento, cada vez que chamasen á porta, unha de nós debía baixar sixilosamente para ver se era papá; non abririamos a porta a estraños. A Margot e a min fixéronnos saír do salón; Van Daan quería falar a soas con mamá.
Unha vez na nosa habitación, Margot confesoume que a citación non estaba dirixida a papá, senón a ela. De novo asusteime moitísimo e boteime a chorar.
Margot ten dezaseis anos. De modo que queren levar a mozas soas tan novas como ela... Pero por sorte non iría, o dixera mamá, e seguro que a iso se referiu papá cando conversaba comigo sobre o feito de escondernos.
Escondernos... Onde nos esconderiamos? Na cidade, no campo, nunha casa, nunha cabana, como, cando, onde? Eran moitas as preguntas que non podía facer, pero que me viñan á mente unha e outra vez.
Margot e eu empezamos a gardar o indispensable

11 de xuño de 2012

10 de xuño de 2012

Publicada unha novela inédita que Pardo Bazán escribiu aos 13 anos

Responsables de Casa-Museo Emilia Pardo Bazán, a Fundación Lázaro Galdiano e Analecta Editorial presentaron, na sede da Real Academia Galega (RAG), a novela inédita de Emilia Pardo Bazán Aficiones peligrosas que a autora galega escribiu cando tiña 13 anos.

A obra, coeditada pola Casa-Museo Emilia Pardo Bazán, a Fundación Lázaro Galdiano e Analecta Editorial, foi publicada a partir do manuscrito que a autora regalou, en 1899, ao editor Lázaro Galdiano e que se atopaba no arquivo da fundación que leva o seu nome.

Compendiado no ano 2004, é agora cando se edita por primeira vez reconstruído e ordenado como novela e acompañado dun estudo preliminar da doutora en Filoloxía Románica e profesora na Facultade de Formación do profesorado da Universidade de Santiago de Compostela (USC), Araceli Herrero.

9 de xuño de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXXVIII).

Delicioso foi para min ese instante de repouso. Non nos faltaba máis que o pracer da conversación, na imposibilidade de falar ou de responder. Acheguei a miña grosa cabeza de cobre á de Conseil e vin como os seus ollos brillaban de contento e como, en sinal de satisfacción, axitábase na súa escafandra do modo máis cómico do mundo.
Sorprendeume non ter fame tras catro horas de marcha, sen que puidese explicarme a razón diso.
Pero, en cambio, sentía uns invencibles desexos de durmir, como ocorre a todos os mergulladores. Os meus ollos pecháronse tras os espesos cristais e pronto me sumín nunha profunda somnolencia que só o movemento da marcha puidera conter até entón. O capitán Nemo e o seu robusto compañeiro, tendidos naquel leito cristalino, durmían xa.
Non podo dicir canto tempo permanecín así sumido no soño, pero pareceume observar ao espertarme que o sol declinaba xa no horizonte. O capitán Nemo levantouse xa e estaba eu desperezando os meus membros cando unha inesperada aparicion púxome bruscamente en pé. A uns pasos, unha monstruosa araña de mar, dun metro de altura, mirábame cos seus estraños ollos, disposta a lanzarse sobre min. Aínda que o meu traxe de inmersión fose suficientemente groso para protexerme do ataque dese animal non puiden conter un xesto de horror. Conseil e o mariñeiro do Nautilus espertáronse nese momento. O capitán Nemo mostrou o horrible crustáceo ao seu compañeiro, quen lle asestou ao instante un forte culatazo. Vin como as horribles patas do monstro retorcíanse en terribles convulsións.
Ese encontro fíxome pensar que aqueles fondos escuros debían estar habitados por outros animais máis temibles, de cuxos ataques non podería protexerme a escafandra. Non pensara niso até entón e decidín manterme alerta. Supuña eu que ese alto marcaba o termo da nosa expedición, pero equivocábame, e, no canto de retornar ao Nautilus, o capitán Nemo continuou a audaz excursión.
O chan continuaba deprimíndose, e o seu pendente, cada vez máis acusada, conduciunos a maiores profundidades. Serían aproximadamente o tres cando chegamos a un estreito val encaixado entre altas paredes cortadas a pico e situado a un cento cincuenta metros de profundidade.

8 de xuño de 2012

Adeus a Bradbury


Hai dous días faleceu Ray Bradbury, que nacera o 22 de Agosto de 1920 en Waukegan, Illinois. Durante a Grande Depresión trasladouse coa súa familia a Los Angeles, formouse por conta propia ata que en 1943 converteuse en escritor profesional. Un dos mais coñecidos autores de ciencia ficción, non lle gostaba moito este termo e considerábase a si mesmo escritor de fantasía, simplemente.

As súas obras máis coñecidas son Cronicas Marcianas (1950), unha recompilación de relatos que describe con emitividad a colonización de Marte, O Home Ilustrado (1951) onde tomando como escusa as tatuaxes dun home debúllanse varios relatos e Farenheit 451 (1953) unha antiutopía na que os libros están prohibidos e un grupo secreto de libros viventes esfórzanse por transmitir na fala da xente a antiga cultura. Este libro foi obxecto dun dos primeiros comentarios do nos blog en 2010 (preme).

AFIRMACIÓNS DUN BOMBEIRO

Os anos de universidade acúrtanse, a disciplina reláxase, a filosofía, a historia e a linguaxe abandónanse, o idioma e a súa pronuncia son gradualmente descoidados. A vida é inmediata, o emprego conta, o pracer domina todo despois do traballo. Por que aprender algo, excepto apertar botóns, enchufar conmutadores, encaixar parafusos e torcas? 
(...) 
Os escritores, cheos de malignos pensamentos, aporreaban as máquinas de escribir. Iso fixeron. As revistas convertéronse nunha masa insulsa e amorfa. Os libros eran como auga sucia: non é estraño que deixasen de venderse. Pero o público, que sabia o que quería, permitiu a supervivencia dos cómics; e das revistas eróticas tridimensionais, está claro. Non era ningunha imposición do goberno. Non houbo ningún ditado, nin declaración, nin censura. A tecnoloxía, a explotación das masas e a presión das minorías produciu o fenómeno. Agora, un pode ser feliz continuamente, permíteselle ler cómics ou xornais profesionais 
(...) 
Como as universidades producían máis corredores, nadadores e aviadores, no canto de profesores, críticos, sabio e creadores, a palabra "intelectual" converteuse no insulto que merecía ser. Sempre se teme ao descoñecido. Sen dúbida lembrarás ao raparigo da túa clase que era excepcionalmente intelixente, que sabia a maioría dos temas e daba a resposta, en tanto os demais permanecían como monigotes, e detestábanlle. E non era ese raparigo intelixente ao que escollían para pegar e atormentar tras as horas de clase? Desde logo que si. Habemos de ser todos iguais. Non todos nacemos libres e iguais, como di a Constitución, senón todos feitos iguais. Cada home, a imaxe doutro. Entón, todos son felices, porque non poden establecerse diferenzas nin comparacións desfavorables. Ea! Un libro é unha arma cargada na casa de á beira. Quéimao. Quita o proxectil da arma. Domina a mente do home. Quen sabe cal podería ser o obxectivo do home que lese moito? Eu? E así, cando as casas foron inmunizadas contra o lume, no mundo enteiro xa non houbo necesidade de bombeiros para o antigo traballo. Déuselles unha nova misión, como custodios da nosa tranquilidade de espírito, do noso pequeno, comprensible e xusto temor de ser inferiores. Censores, oficiais, xuíces e executores. Iso son eu 
(...) 
A nosa civilización é tan vasta que non podemos permitir que as minorías se alteren ou exciten. A xente quere ser feliz, non si? Á xente de cor non lle gusta O pequeno Sambo. A queimalo. A xente branca sente incómoda coa cabana do tío Tom. A queimalo. Alguén escribe un libro sobre o tabaco e o cancro de pulmón? Os fabricantes de cigarros laméntanse? A queimar o libro. Serenidade. Libera as túas tensións internas. Mellor aínda, lánzaas ao incinerador. Queimémolo todo, absolutamente todo. O lume é brillante e limpo.


Ray Bradbury: Fahrenheit 451.

7 de xuño de 2012

Aforismos de Leonardo

61.- Oh, tempo!, pola túa causa os duros dentes da vellez, aos poucos e con lenta morte, consomen todas as cousas. Elena, mirando ao espello as marchitas engurras da vellez no seu rostro, dolíase e pensaba que fora raptada dúas veces. 

6 de xuño de 2012

A NOSA BANDEIRA de Luis Amado Carballo

A NOSA BANDEIRA

AZUL
   Os pinos, foguetes verdes;
das suas ponlas pendurado
chora o ceo estremecido,
do gris invernó amayado.

BRANCO
   Os ledos regueiros,
mozos e algareiros,
van á romaría
tocando os pandeiros.
Pandeiros de prata,
de breixas, de nevé,
vasos cristaíños
onde o día bebe.

ESCUDO
  O cáliz do sol reverte
roxo sangue do serán.
Sete estrelas, como pombas
que tornan ao seu pombal,
crucifican o silenzo
arredor do Sant-Graal.

5 de xuño de 2012

Fragmento de Arredor de si, de Otero Pedrayo (II)

O Retiro á hora do solpor. Maio. As grandes masas de arboredo a penas peneiraban o roibo trigo do ponente. Xa negrexaban os alciprestes poñendo ñas frondas un pouco de ordenación mística. Espallaban unha esperanza de noite do sur os azulexos dos bancos e as roseiras emparradas.
Os dous señores galegos subían de a pe o paseo dos coches. Quizáis sentindo un pouco de saudade diante do triunfo dos automóbiles. No seu tempo, cando eles chegaron, un longo rolar de coches enchía o parque. Berlinas, cupés, victorias. Coches ducais, coches burgueses. O coche do político, do avogado famoso, do xeneral de quen se agardaba o golpe de Estado. O coche da dama, linda, soíña, estraña, co seu canciño e o imponente cocheiro. O coche sorridente e irónico das pecadoras tamén se acompasaba ó ton do paseo. Todo Madrid. Entón enxergábase dunha ollada. Dos tempos cabaleirescos quedaban os troncos escolleitos. Rodar de rodas, bater de cascos.

3 de xuño de 2012

Fragmento de Arredor de si, de Otero Pedrayo (I)

Catro libros sobre da mesiña. Maná serán seis, oito, dez. Non se esquecer de mercar Die Woche nos quioscos da rúa de Alcalá. Despois de almorzar andou moito Adrián. Agora aprecia novamente o vivo aire da maná en Madrid. Estivo na Universidade, pasou por fronte do Ateneo.


Ó sentarse canso en Fornos para gostar un "cocktail" apreciábase un pouco tristeiro e lonxano. Mais recuou diante dunha análise severa.


Facendo un cigarriño pensou nos dedos lixados polo tabaco. "Man de catedrático vello". Boa distracción optimista. Pasaba polo seu maxín a teoría dos catedráticos vellos. Don Platón. Pois so profesaba o latín per accidens. A súa personalidade foi de helenista.

2 de xuño de 2012

20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXXVII).

17. Un bosque submarino
Chegaramos por fin ao linde dese bosque, un dos máis belos dos inmensos dominios do capitán Nemo. El considerábao como seu e atribuíase sobre el os mesmos dereitos que tiñan os primeiros homes nos primeiros días do mundo. E quen podía disputarlle a posesión desa leira submarina? Había seica un pioneiro máis audaz que puidese ir alí, machada en man, a desmontar aquelas umbrosas espesuras?
Grandes plantas arborescentes formaban o bosque, e axiña que penetramos nel sorprendeume a singular disposición das súas espesura que nunca puidera eu observar nalgures.
Ningunha das herbas que tapizaban o chan, ningunha das polas que erizaban os arbustos se curvaba nin se estendía nun plano horizontal. Todas subían cara á superficie do océano. Non había nin un filamento, nin unha planta, por delgados que fosen, que non se mantivesen rectos, como varillas de ferro. Os fucos e as lianas desenvolvíanse seguindo unha liña ríxida e perpendicular, mantida pola densidade do elemento que as produciu. Inmóbiles, cando eu apartábaas coa man as plantas recuperaban inmediatamente a súa posición primeira. Era aquel o reino da verticalidade.
Non tardei en afacerme a esa estraña disposición, así como á relativa escuridade que nos envolvía. O chan do bosque estaba sementado de agudas pedras difíciles de evitar. A flora submarina pareceume ser moi completa, máis rica que a das zonas árticas ou tropicais. Pero durante algúns minutos confundín involuntariamente os reinos entre si, tomando os zoófitos por hidrófitos, os animais por plantas. Quen non os confundiu? A fauna e a flora tócanse moi de preto no mundo submarino.
Observei que todas esas plantas fixábanse ao chan moi superficialmente. Desprovistas de raigames, indiferentes ao corpo sólido -area, cunchas, caparazóns de moluscos ou pedras- que as soporta, estas plantas non lle piden máis que un punto de apoio, non a vitalidade. Estas plantas non proceden máis que de si mesmas, e o principio da súa existencia está na auga que as sostén e aliméntaas. En lugar de follas, a maioría delas formaban unhas tiras de aspectos caprichosos, circunscritas a unha restrinxida gama de cores: rosa, carmín, verdes claro e oliva, vermello escuro e marrón. Alí vin, pero non disecadas como nas vitrinas do Nautilus, as padinas ou pavonias, despregadas en abanos que parecían solicitar a brisa; ceramias escarlatas; laminarias que alargaban os seus fillos comestibles; nereocísteas filiformes e onduladas que se expandían a unha altura duns quince metros; ramos de acetabularias cuxos talos crecen polo vértice, e outras moitas plantas peláxicas, todas desprovistas de frores. «Curiosa anomalía, estraño elemento -dixo un enxeñoso naturalista- no que florece o reino animal e non o vexetal.»
Entre eses arbustos, tan grandes como as árbores das zonas tépedas, e baixo a súa húmida sombra se amasaban verdadeiras matogueiras con frores vivas, sebes de zoófitos sobre os que se abrían as meandrinas, raiadas como cebras por surcos tortuosos; amareladas cariofíleas de tentáculos diáfanos; feixes de zoantarios en forma de céspede... E, para completar a ilusión, os peixes-mosca voaban de rama en rama como un enxame de colibríes, mentres que dactilóperos, monocentros e amarelos lepisacantos, de erizadas mandíbulas e escamas agudas, levantábanse ao noso paso como unha bandada de chochas.
Cara á unha, con gran satisfacción pola miña banda, o capitán Nemo deu o sinal de alto, e tendémonos baixo un feixe de alarias con longos e delgados filoides que erguíanse como frechas.

1 de xuño de 2012

O MEU AMOR É MARIÑEIRO

Disco: Quen a soubera cantar - Fuxan os Ventos

Letra: Manuel Alegre e Xosé L. Rivas
Música: Xosé L. Rivas Cruz

Meu amor é mariñeiro
e vive no alto mar;
son os seus brazos o vento
ninguén llos pode amarrar.
Meu amor é mariñeiro
e cando me ven falar
pon un carabel nos beizos
no corazón un cantar.

EU SON LIBRE COMO AS AVES
E PASO A VIDA A CANTAR;
CORAZON QUE NACE LIBRE
NON SE PODE ENCADEAR.

Traio un navío nas veas
eu nacín pra mariñar;
quen tente porme cadeas
háme primeiro matar!
Vale máis ser libre un día
no confín do bravo mar,
que vivir todad a vida,
preso, escravo e a calar!

El vive alá lonxe, lonxe,
onde brúa o bravo mar,
e coa súa forza inmorrente
onda nós ha de voltar!

EU SON LIBRE...

Nun momento, de repente,
eu sei que un día virá,
como se o mar e o vento,
en nós abrise a cantar.

HEI PASAR POLOS LUGARES
COMO O VENTO NO AREAL
ABRIR TÓDALAS VENTANAS
COA ESCRAVITUDE ACABAR!

Polas rúas das ciudades
hei de pasar a cantar,
traguendo na mau direita
a espada da libertá.
Como se un navío entrase
de supeto, na ciudá,
traguendo a voar no mástil
bandeiras de libertá!

HEI PASAR POLOS LUGARES
COMO O VENTO NO AREAL
ABRIR TÓDALAS VENTANAS
COA ESCRAVITUDE ACABAR!