2ª Parte de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares (LXIX)

Durante dous días visitamos aquelas augas desertas e profundas en incursións longas e diagonais que levaban ao Nautilus a todas as profundidades. Pero o 11 de abril elevouse súbitamente. A terra reapareceu na desembocadura do Amazonas, vasto estuario cun caudal que é tan considerable que desaliniza ao mar nun espazo de varias leguas.
Cortaramos o ecuador. A vinte millas ao Oeste quedaba a Guaiana, terra francesa na que achásemos fácil refuxio. Pero o vento sopraba con forza e un simple bote non podía enfrontarse á furia das ondas. Así debeu comprendelo Ned Land, pois non me falou diso. Pola miña banda, non fixen ningunha alusión aos seus proxectos de fuga, pois non quería impulsarlle a unha tentativa infaliblemente destinada ao fracaso.
Resarcinme deste atraso con interesantes estudos. Durante aquelas dúas xornadas do 11 e 12 de abril,
o Nautilus navegou en superficie, e as súas redes izaron a bordo unha pesca milagrosa de zoófitos, peces e reptis. A barredera dragó algúns zoófitos, na súa maior parte unhas fermosas fictalinas pertencentes á familia dos actínidos, e entre outras especies a Phyctalis protexta, orixinaria desa parte do océano, pequeno tronco cilíndrico ornado de liñas verticais e moteado de puntos vermellos que termina nun marabilloso despregamento de tentáculos. Os moluscos recolleitos xa me eran familiares, turritelas, olivas-porfirias, de liñas regularmente entrecruzadas e cunhas manchas vermellas que destacaban vivamente sobre o fondo de cor carne; fantásticas pteróceras, semellantes a alacráns petrificados; hialas translúcidas; argonautas; sepias de gusto excelente, e algunhas especies de luras, aos que os naturalistas da Antigüedade clasificaban entre os peixes voadores, e que serven principalmente de cebo para a pesca do bacallau.
Entre os peixes desas paraxes que non tivera aínda a ocasión de estudar, anotei diversas especies. Entre os cartilaxinosos, os petromizones, especie de anguías de quince polgadas de lonxitude, coa cabeza verdosa, as aletas violetas, o dorso gris azulado, o ventre marrón e prateado con motas de vivas cores e o iris dos ollos nun círculo de ouro, curiosos animais aos que a corrente do Amazonas debera arrastrar até alta mar, pois habitan as augas doces. Tamén unhas raias tuberculadas de puntiagudo fuciño, de cola longa e solta, armadas dun longo aguillón dentado; pequenos escualos dun metro, de pel gris e blancuzca, con dentes dispostos en varias filas, se curvan cara atrás, e que coñécense vulgarmente co nome de «pantuflas»; lofios
vespertilios, como triángulos isósceles, avermellados, de medio metro aproximadamente, con pectorais que
teñen unhas prolongacións carnosas que lles dan o aspecto de morcegos pero aos que o seu apéndice
córneo, situado preto das fosas nasais, deulles o nome de unicornios mariños; en fin, algunhas especies de balistes, o curasaviano, con flancos punteados que brillan como o ouro, e o caprisco, violeta claro de sedosos matices como o pescozo dunha pomba.
Terminarei esta nomenclatura un tanto seca pero moi exacta coa serie dos peixes óseos que observei: apterónotos, co fuciño moi obtuso e branco como a neve, en contraste co negro brillante do corpo, e que están provistos dunha tira carnosa moi longa e solta; odontognatos, cos seus aguillóns; sardiñas de tres decímetros de longo, resplandecentes cos seus tons prateados; escómbridos guaros, provistos de dúas aletas anais; centronotos negros de tinguiduras moi escuras, que se pescan con hachones, peces de dous metros de lonxitude, de carne graxa, branca e firme, que cando están frescos teñen o gusto da anguía, e secos o do salmón afumado; labros semivermellos, revestidos de escamas unicamente na base das aletas dorsais e anais; crisópteros, nos que o ouro e a prata mesturan os seus brillos cos do rubí e o topacio; esparos de cola dourada, cuxa carne é extremadamente delicada e aos que as súas propiedades fosforescentes traizoan no medio da auga; esparos-pobs, de lingua fina, con cores alaranxadas; esciénidoscoro coas aletas caudais douradas, acanturos negros, anableps de Surinam, etc.
Este «etcétera» non me impedirá citar un peixe do que Conseil acordarase durante moito tempo e con razón.
Unha das nosas redes capturara unha especie de raia moi esmagada que, se se lle cortaran a cola, formaría un disco perfecto, e que pesaba unha vintena de quilos. Era branca por baixo e avermellada por encima, con grandes manchas redondas dun azul escuro e rodeadas de negro, moi lisa de pel e terminada nunha aleta bilobulada. Estendida sobre a plataforma, debatíase, trataba de volverse con movementos convulsivos e facía tantos esforzos que nun último sobresalto estivo a piques de ir ao mar. Pero Conseil, que non quería privarse da raia, arroxouse sobre ela e antes de que eu puidese reterlle colleuna coas mans. Tocala e caer derrubado, os pés polo aire e co corpo semiparalizado, foi todo un.
...