30 de xuño de 2016

Aforismos de Leonardo

243.- Para expor a verdadeira ciencia do movemento dos paxaros no aire, hai que empezar por expor a ciencia dos ventos, a cal se demostra mediante o estudo dos movementos da auga en si mesma;
e esta ciencia de cousas inanimadas, servirá de escaleira para chegar á ciencia dos volátiles que se moven no aire e nos ventos.

29 de xuño de 2016

Arte

A representación de animais durante o Paleolítico

Os animais foron os modelos favoritos destes artistas, pero tamén aparecen signos e, en menor medida, representacións humanas.

O antecedente do actual cabalo é a figura máis representada. O bisonte segue ao cabalo en canto ao número de representacións.  Outro bóvido moi representado é o uro ou touro salvaxe, de enormes volumes e escura pelame, en contraste coas vacas, máis pequenas e de cromatismo máis claro. A cabra montesa aparece con frecuencia na arte rupestre.

O reno é o animal do que adoitan acharse maior número de ósos nos xacementos arqueolóxicos, por iso é polo que o Paleolítico denomínese tamén «Idade do Reno». As hastas deste animal utilizábanse frecuentemente para a fabricación de ferramentas, que adoitaban decorarse con gravados.

Os peixes, en cambio, adoitan polo xeral representarse na arte mobiliar.

 




28 de xuño de 2016

De "Os escuros soños de Clío" de Carlos Casares.

A musa da Historia, Clío, tivo os seus adoradores nos membros dunha sociedade secreta denominada "Der Schatz", en Berlín, a mediados do século xviii. Chamábana estes a Gran Caroqueira e homenaxeábana con cantos e poe-mas, pero sobre todo coa escritura e a lectura de textos apócrifos. Destes últimos pensaban que tiñan o poder de modificar o Pasado e cambiar para ben o curso da Humanidade.

W. Lübbe, Das Zeichen, Berlín, 1927.

...

27 de xuño de 2016

Fragmento de Males de Cabeza

Un texto de Francisco Alonso Villaverde, nado en Vigo o 27 de xuño de 1963, escritor galego.

Estou tolo

Estou tolo. Ben, non estou certo de se estou tolo ou son eles os que me queren facer pasar por tolo. En todo caso, son as esencias. Seguro. Os cheiros. Este perfume a canela, o arrecendo a especias, a lombo de elefante, a mulemba, que fai que o cerebro me estea indo para atrás no tempo. Desque cheguei a Marrocos estou a volver á infancia. A miña mente retrocede. Sobre todo, a causa deste arrecendo a canela e arroz con leite. E mátame. Mátame a min e mátame o azul do cerebro. Disque estou perdendo o azul, o azul, que é a miña lucidez toda. Iso din os médicos. Fáltame o mar e o aire da terra. Da miña terra. A súa cor de pálida esperanza. A canela váiseme metendo pola boca, paseniño, de vagar, docemente, coma cando a mamai me facía arroz con leite nas tardes de domingo, e rúbeme pola gorxa ata os conductos nasais -ás veces pídeme mesmo respirar- e aprópiaseme de toda a masa encefálica, do cerebro, do pensamento todo, expulsando o azul, a miña vida, todas as boas lembranzas que eu levaba dentro para poder seguir vivindo. Sinto que perdo o mar, que perdo o ceo. A esperanza. 
...

26 de xuño de 2016

MARTÍN SOÁREZ

MARTÍN SOÁREZ [B 1366 / V 974]

Foi un día Lopo jograr
a cas dun infançón cantar,
e mandou-lh'ele por don dar
tres couces na garganta;
e fui-lh'escass', a meu cuidar,
segundo com'el canta.

Escasso foi o infançón
en seus couces partir entón,
ca non deu a Lopo, entón,
máis de tres na garganta;
e máis merece o jograrón,
segundo com'el canta.

25 de xuño de 2016

Inicio de O MARCIANO

O MARCIANO
Alexander Kazantzev

O espírito da «catástrofe marciana» instalouse no comedor de oficiais do Gueorgui Sedov. Ninguén experimentaba xa desexos de contar as aventuras árticas; os mariñeiros e os homes das estacións polares lembraban os detalles da explosión na taiga, excitábanse, discutían... O noso «Decamerón setentrional», como dicía o capitán, encallara sobre un banco de area...
- A vostede, Alexander Petrovich, correspóndelle volver polo á boia dirixiuse a min, rindo -. Que o escritor nos conte agora algo fantástico, posto que o mensaxeiro do Cosmos deixounos nesta disposición de ánimo.
- Si, si! - animáronse os presentes -. Cóntenos algo do cal non poida crerse unha soa palabra!
- E a nave interplanetaria, creron nela? - inquirín, chanceando.
- Os americanos din: «Nós cremos en Deus; o resto págase en man». Na miña opinión, hai moitas cousas que poderían ser adquiridas a cambio do meu diñeiro.
...

24 de xuño de 2016

Cantiga de San Xoan

Décheme unha pera parda
e unha mazá xuaneira,
botáchemas pola ventá
¡Dios cho pague, churrusqueira! 

(Capelada)

23 de xuño de 2016

22 de xuño de 2016

Arte

As técnicas artísticas do paleolítico: pintura,  gravado e relevo.
 
Os sistemas empregados nas representacións  parietales, e en gran parte da arte mobiliar, non foron moitos.  En primeiro lugar está a pintura. Usando cores naturais, extraídos de terras e arxilas, e aglutinantes como o sangue ou a graxa animal, chegaron a conseguir unha policromía bastante ampla, a pesar de que nunca se empregaron as cores azuis e verdes. A gama cromática comprende as tonalidades marróns, amarelas, vermellas e negras e, excepcionalmente, a cor branca.

O gravado é igualmente abundante. Máis frecuente na arte moble, cando aparece no parietal adoita atoparse nas zonas máis próximas á entrada das cavernas.

En ocasións, o gravado únese á pintura para reforzar algúns detalles. As incisiones, máis ou menos profundas e anchas, efectuábanse con buriles. En moitos casos trátase de liñas tan finas que só resultan visibles con luz rasante, mentres que outras veces son surcos grosos e profundos. Neste apartado inclúense tamén os gravados feitos cos dedos sobre o barro ou a arxila húmida.

21 de xuño de 2016

Fragmento de "Fábula" de Xavier Alcalá.

O tempo corre cunha lentitude molesta. O chofer ten que andar na cociña, a ver qué lle tira á Dorita —algo do mellor friame que haxa na casa, e uns belisquiños nas carnes mozas... Que aproveite: a vida haina que ir espremendo como se poida, quitando de aquí e de alá o que che deixen, apertando, esganando se fai falta: a lei do máis forte... —non, nada de leis do máis forte: leis do máis débil, que os débiles xa se encargan de deixar facer aos outros.

Así debía ser, sen forzar nada. Por iso Vales Arnoso era desesperante, facíalle perder a cabeza. O desgraciado non podía agardar a que as cousas viñesen ser polo seu propio peso como debían —seguindo a lei do máis débil, do que cede, do que ten un tumor extirpado, tumor con síntomas de malignidade, posibilidade de metástases múltiples, todo o corpo invadido por aquela praga de células incon-troladas, a medrar, a oprimir, a deformar, a distorsionar, a acelerar a fin dunha vida que se foi vivindo como se podía, como os demais foron deixando vivila.

Fernando Vales xa estaría no Palacio dos Deportes, deixándose ver antes do mitin, concedendo entrevistas —entregándose ao López Veiga, maricallas, sempre tan moreno, sempre a broncearse no solario do Náutico, sem-pre pipirripí, pipirripí, bolboreta de acá para alá, entrevis-tando aquí unha artista do striptease, alá un navegante en solitario, acolá un político como Vales que sabía o valor de aparecer, con foto, na sección perfís da capital:

—E dígame, don Fernando, ¿a política impide o amor?

—A política é unha forma de amor: amor ao pobo...

Un maricas e un frade sen hábitos. López Veiga e Vales Arnoso, o un para o outro, odientos...

...

20 de xuño de 2016

D.E.P. Jo Cox.

A deputada laborista Jo Cox foi asasinada por un fanático ao berro de "Britain first!" (Reino Unido primeiro). O Brexit, esa gran cortina de fume do incapaz David Cameron, cóbrase unha primeira vítima.

Hai uns días, a moza política defensora de causas tan nobres como a atención aos refuxiados sirios, colgaba no seu twitter unha foto facendo campaña polo si a quedar na UE mentres participa cos seus fillos e marido na Batalla do Támesis.

A brutalidade humana adoita levar por diante aos máis valentes, os covardes permanecen, perpetúanse.

D.E.P. Jo Cox.

DGM

19 de xuño de 2016

MARTÍN SOÁREZ

MARTÍN SOÁREZ [B 1358 / V 966]

Nostro Senhor, com'eu ando coitado
con estas manhas que mi quisestes dar:
son mui gran putanheir'aficado
e pago-me muito dos dados jogar;
des ir ar hei mui gran sabor de morar
per estas rúas, e vivend'apartado.

Podera-m'eu ben, se foss'avegoso,
caer en bon prez e honrado seer;
mais pago-m'eu deste foder astroso
e destas tavernas e deste bever;
e, pois que eu ja máis non posso valer,
quero-m'andar per u seja viçoso.

E pois eu entendo que ren non valho
nen hei por outra bondade a catar,
non quer'eu perder este fodestalho
nen estas putas nen este entençar,
nen quer'ir per outras fronteiras andar,
perdend'o viç'e dando-mi gran trabalho.

Aínda eu outras manhas havía,
per que eu non posso ja muito valer:
nunca vos entro na tafularía
que lh'i non haja algún preit'a volver,
porque hei pois en gran coita a seer,
e a fugir, guarir na putaría.

E pois, quando me vejo en meu lezer,
m'i rendo logo, e pois vou mia vía;
e leixo i putas de mi ben dizer,
e de mias manhas e de mia folía.

18 de xuño de 2016

Inicio de LUZ DOUTROS DIAS PERDIDOS

LUZ DOUTROS DÍAS PERDIDOS
Bob Shaw

Abandonamos o pobo, e enfilamos as empinadas costas da estrada que conducían cara ao país do cristal lento.
Nunca vira aqueles grandes caseróns e, ao primeiro momento, atopeinos un pouco insólitos... un efecto que acentuaban aínda máis a miña imaxinación e as circunstancias. A turbina do coche viraba suave e silenciosamente no aire saturado de humidade, até tal punto que nos parecía estar a seguir as curvas da estrada en ás dunha paz sobrenatural. Á dereita, a montaña abríase a un val de piñeiros milenarios, dunha incrible perfección; e por todas partes erguíanse os cadrados de cristal lento bebendo ávidamente a luz. De tanto en tanto, un escintileo do sol nos seus tendederos daba unha ilusión de movemento, pero en realidade aquelas paraxes estaban desertos. As fileiras de xanelas
aliñadas no flanco da montaña contemplaban desde facía anos o val, e os homes limpábanas tan só pola noite, cando a presenza humana non podía alterar en nada a sede de imaxes do cristal.

17 de xuño de 2016

16 de xuño de 2016

Aforismos de Leonardo

241.- Entre as causas máis poderosas de prexuízos, penso que os ríos coas súas ruinosas inundacións ocupan o primeiro lugar; e non o lume, como quixeron algúns, por canto o lume termina o seu vórtice cando lle falta o alimento, mentres que o movemento da auga mantido pola inclinación dos vales, só termina e morre no último baxío do val. O lume perdura mentres acha con que nutrirse; o movemento da auga necesita da pendente para propagarse. O alimento do lume é desunido, e desunido e separado o dano causado, o cal cesa cando falta aquel. A inclinación dos vales é continua, e, por conseguinte, é tamén continuo o prexuízo que ocasiona o devastador curso do río, ata que a súa marcha termínese no seo do mar, único repouso da peregrinación das augas fluviais. 

15 de xuño de 2016

Arte

O significado da arte paleolítica.

Díxose que a arte parietal do Paleolítico superior responde a crenzas totémicas e que os animais representados son o tótem protector do grupo. Fálase de ritos de fertilidade que propiciarían, pintándoos, a reprodución e  abundancia dos animais. A maxia simpática, que permite ao cazador cobrar a peza que pinta e que así, en certo xeito, «adquire» previamente, é outra das interpretacións propostas.

En realidade, pódese dicir que hai case tantas opinións como investigadores do tema.

Todos os autores coinciden en dividir o conxunto de obras artísticas do Paleolítico superior en dous grandes apartados: o que comprende as manifestacións realizadas nas paredes, teitos e chans das covas -a arte parietal- e o que engloba, ademais de plaquetas de pedra, os obxectos de pequeno tamaño, en óso, hasta, marfil ou pedra -a arte moble ou mobiliar-.




14 de xuño de 2016

Fragmento de "Fábula" de Xavier Alcalá.

Corre o tempo. Con precisión de máquina perfecta— corazón de cuarzo a oscilar, veas de silicio e cobre a repartir as oscilacións— o ordenador central vomita datos a prazo fixo. Segundo avanzan os cuartos de hora, as cifras van des-envolvendo a súa vida, vizosa para unhas —as correspon-dentes ao partido no poder— e mirrada para outras —as que corresponden aos partidos locais e marxinais.

As cifras e o seu evolucionar sen sorpresas traen un baño de fastío sobre os presentes na delegación de cultura. Da extrema dereita á extrema esquerda, de Díaz Santos a micro-Lenín, o bocexo é unha onda atinxindo todas as ca-ras coas varias formas (aquí máis requintadas, alá máis naturais) relativas á extracción social dos señores políticos e informadores...

Son xa as catro e cuarto (H:04, M:15, S:00) da mañá. Os círculos no salón están cerrados sobre cada ideoloxía. Cerrados e apertados. Hai entre eles amplos espacios que mesmo se consideran "terra de ninguén" intransitable.

A canseira reduce a actividade a uns mínimos que se poden agrupar nas seguintes manifestacións: conversas en ton baixo; aproximacións dun membro de cada grupo ata as pantallas pequenas a consultar calquera resultado parcial; viaxes ás cabinas telefónicas e aos servicios hixiénicos; incursións sobre a mesa dos canapés, á procura de restos ata agora rexeitados (os últimos bocados de caviar e salmon desapareceron sobre as dúas da mañá)... E máis nada.

...

13 de xuño de 2016

A FELICIDADE

A FELICIDADE

Robert D. Putman, profesor da Universidade de Harvard, constatou en 2000 que os estadounidenses traballaban e consumían máis que nunca, a súa renda per cápita era un terzo máis alta que na xeración anterior, pero os seus índices de felicidade diminuíran e as depresións clínicas multiplicáronse por dez.

A causa?

Tanto Putman como outros sociólogos e psicólogos chegaron á conclusión de que a felicidade non se relaciona co diñeiro, nin coa cultura, nin coa intelixencia, nin coa idade ou as relixións. Só é seguro que aumenta ou diminúe de acordo co número e a calidade das relacións humanas. Contra a sentenza sartriana de que os infernos son os outros, as ciencias sociais declaran agora que ao redor dos outros se atopa o modesto paraíso terreal. (Vicente Verdú, O Estilo do mundo, pág 204)

Servidor -mileurista, preculto, postclever, exxove e aggnóstico- opina 3/4 do mesmo.

Feliz semana!

DGM

12 de xuño de 2016

MARTÍN SOÁREZ

MARTÍN SOÁREZ [B 143]

Pero non fui a Ultramar,
muito sei eu a terra ben
per Soeir'Eanes, que én vén,
segundo lh'eu oí contar:
diz que Marcelha jaz alén
do mar e Acre jaz aquén,
e Somportes logu'i a par.

E as jornadas sei eu ben,
como lhi eiri oí falar:
diz que pod'ir, quen ben andar,
de Belfurad'a Santarén,
se noutro día madurgar,
e ir a Nogueirol jantar
e maer a Jerusalén.

E diz que viu uu judeu,
que viu prender Nostro Senhor;
e haveredes i gran sabor,
se vo-lo contar, cuido-m'eu;
diz que é un judeu pastor,
natural de Rocamador,
e que ha nome Don Andreu.

Do sepulcro vos eu direi,
per u andou, ca lho oí
a Don Soeiro; ben assí
como m'el disse, vos direi:
de Santarén tres légoas é
e quatro ou cinco de Loulé,
e Belfurado jaz logu'i.

Per u andou Nostro Senhor;
d'alí diz el que foi romeu,
e, depois que lh'o Soldán deu
o perdón, houve gran sabor
de se tornar; e foi-lhi greu
d'andar Coira e Galisteu
con torquis do Emperador.

11 de xuño de 2016

Inicio de DOUS SON UNHA MULTITUDE

DOUS SON UNHA MULTITUDE
Sasha Gilien
 
Permanecín vinte minutos con Charlie Kleingold despois de que quedou tendido, morto, no sofá do seu salonciño.
E non é que me sentise sentimental no que a el respecta; pero estábase tan cómodo na tranquila e silenciosa habitación, que me desgustaba ter que abandonala e volver comezar o traballo. Pero non había máis remedio. En canto o seu corazón deixou de funcionar, souben que a lucecita vermella acesa encima do seu nome empezara a parpadear no gran taboleiro, e xa me estaban zumbando
para que me presentase a buscar o meu novo destino.
«Que zumben! - pensei -. Despois de vivir trinta e cinco anos con Charlie, uns minutos máis non teñen importancia. Pobre Charlie! A verdade é que pasamos moi bos intres...»
...

10 de xuño de 2016

Aristóteles

Dicir un de si mesmo menos ben do que pode e debe é necedade e non modestia; contentarse un con menos do que vale é covardía e pusilanimidad.

Aristóteles

8 de xuño de 2016

Arte

O descubrimento da arte prehistórica é bastante recente, remóntase ao século XIX, coincidindo co nacemento da Prehistoria como ciencia. Ao enfrontarse na actualidade á arte paleolítica pódese sentir unha maior ou menor admiración por ela, pero acéptase a súa antigüidade e autenticidade. Con todo, non sempre foi así.

O primeiro achado de arte parietal, acaecido en 1879, a cova de Altamira (Cantabria, España), non só foi posto en cuestión, senón que ao seu descubridor tachóuselle de falsario.

A negación da autenticidade destes achados fundamentábase en que era inadmisible que aqueles primitivos puidesen ter unha tecnoloxía ou unha habilidade que lles permitise realizar esas obras.
Aduciuse que, ao carecer de sistemas «modernos» de iluminación, era imposible que pintasen na escuridade das cavernas e que as pinturas, gravados e esculturas estaban demasiado ben feitos para ser daqueles tempos. Loxicamente, se se dubidaba da contemporaneidad do home e o mamut, como admitir a autoría dunhas pinturas ou gravados realizados con semellante mestría?



7 de xuño de 2016

Fragmento de "Cara a Times Square" de Camilo Gonsar.

Ela non insistiu, nin expresou tampouco a mínima curiosidade por coñecer as causas daquel rexeitamento.
Pouco despois alguén chamouna; así que, deixando o seu vaso de whisky case intacto, abandonounos cun xentil excuse me. A súa marcha colocábanos, pareceume, nunha situación incómoda. Certamente, nos non viñeramos a aquel night-club xusto para estar con ela; mais, coa súa ausen-cia, era como se quedaramos privados da nosa principal xustificación para seguir alí sentados.
Houbo un longo silencio.

...

6 de xuño de 2016

COÑECEMENTO, ACTITUDE, COMPETENCIAS E BRUNELLESCHI

COÑECEMENTO, ACTITUDE, COMPETENCIAS E BRUNELLESCHI

Inquietante artigo recomendado por Javier González no que a tese exposta é que a "educación por competencias" dos nosos nenos é outra volta máis de porca da ditadura dos mercados que non busca o COÑECEMENTO (do que se deriva o sentido crítico, a anomalía) senón a ACTITUDE (a resposta fronte diversas situacións, o estándar).

Os departamentos de recursos humanos das empresas bombardean e bombardearán aos nosos mozos con test que avalían a súa capacidade de resposta, en que apoiarse, onde consultar, que protocolo seguir, que equipo conformar, máis que avaliar o seu coñecemento profundo e específico da materia obxecto do traballo ou a súa capacidade de análise dun problema.

Imos cara a un mundo laboral no que o verdadeiro coñecemento quedará en mans duns poucos e ao resto tocaralle saberse os pasos de baile, pór boa cara, botarlle horas sen límite e lerse a última actualización do procedemento.

Epílogo: Onte vimos coas nenas unha reportaxe de como Brunelleschi foi capaz de levantar a cúpula de 60 metros de diámetro (!) de Santa María dei Fiori en Florencia, sen cimbra algunha de madeira, só coa xeometría, un sistema de fíos e un enxeñoso sistema de colocación de ladrillos en espiña de peixe e en espiral que minimizaba a súa deslizamiento. Se aquilo foi o Renacemento (da Humanidade) como poderiamos chamar á fase actual? Adormecemento? Entumecemento? Adocenamento?

Non deixemos que os nosos fillos perdan a súa singularidade e a súa curiosidade por saber en aras de atopar un sitio, o que sexa, dentro do sistema.

DGM

5 de xuño de 2016

MARTÍN MOXA

MARTÍN MOXA [B 915 / V 502]

En muit'andando, cheguei a logar,
u lealdade, nen manha, nen sén,
nen crerezía non vejo preçar,
nen pod'hom'i de senhor gaar ren
senón loar quanto lh'i vir fazer,
e lousinhar, e ren non lhi dizer,
pero lhi veja o sal semear.

E quen alí, com'eu cheguei, chegar,
sen mentir, e non tever mal por ben,
quitar-s'-á én, com'eu vi min quitar,
mais non come s'én vi quitar alguén
(nen quen, nen como, non quero dizer);
e vi alhur quen mentiral seer
non quer nen pode, nen bon prez leixar.

Mentr'alí foi, tal sonho vi, a sonhar,
muitas vezes; e no sonho vi quen?
Vi a bubela a cerzeta filhar:
e aa bubel'a cresta que ten;
e a cerzeta, o que quer dizer?
Ou com'a pod'a bubela prender?
Este sonho, quen no pode soltar?

4 de xuño de 2016

Inicio de O XENOCIDA

O XENOCIDA
Steven Utley


As máquinas produciron un gorxeo adormecedor ao seu ao redor, coma se quixesen levarlle suavemente á morte.
Aspirou por segunda vez, con máis aspereza, combatendo así o soño e o frío do sarcófago. Revolveuse, moveu os brazos e gritou sen palabras cando a dor estalou nunhas articulacións que parecían converterse en madeira podrecida.
Terminou? Podo levantarme agora?
O zumbido das máquinas cambiou de ton. As agullas deslizáronse fóra dos seus brazos, pescozo e abdome. Os eléctrodos deixaron de presionar suavemente as súas tempas, peito, ínguas, bonecas e coxas. Os tubos de plástico e as espirais de condutor illado retiráronse a cavidades situadas nos laterais do cadaleito. As máquinas acaláronse.
Silencio no sarcófago, na cripta, no mundo dos mortos.
Succionou aire e preguntou con voz terrible:
- Hai alguén aí?
Pero el sabía que non habería resposta.

...

3 de xuño de 2016

Fragmento de O Corazón portugués

Fragmento de O Corazón portugués, de Ramón Loureiro, nado en Fene o 3 de xuño de 1965

AS HORAS MALGASTADAS
Chegado o momento de morrer, tamén ó Poeta sen Sona se lle vén á memoria unha morea de imaxes fermosas dos anos primeiros. Coñécese que cando o tempo se acaba, nas horas derradeiras, a todo o mundo lle dá por mirar cara atrás.
Antes do seu pasamento, que neste intre intúe inexorable, lembra cómo xogaba, cos amigos da infancia, polo Val do Sa. Cómo deixaban que os regatos levasen, corrente abaixo, os barquiños de poucos reais que mantiñan atados cun fío de seda para recuperalos despois e poder repetir así —unha vez, outra, acaso un cento— aquela navegación.
...

2 de xuño de 2016

Aforismos de Leonardo

A auga, o aire e os volátiles 
239.- A auga, humor vital da terrestre máquina, móvese mediante a súa calor natural. 

1 de xuño de 2016

Arte

Quizais non fosen as súas formas o que chamaba a atención do home primitivo, senón a forza máxica que a súa propiedade comportaba. A posesión destes obxectos-amuleto significaba pois, probablemente, unha sorte de transferencia das virtudes do obxecto cara ao seu dono. O proceso de redución dos obxectos a símbolos comezou probablemente no Paleolítico.

Pero, en realidade, descoñécese o significado que tiña para o home a acumulación de pedras, cunchas ou outro tipo de aveños. Posiblemente, estes obxectos tiñan á parte dun carácter funcional unha finalidade simbólica relacionada coa súa contorna.  Se os rituais funerarios expresan e reflicten unha parcela da estética dos primeiros Homo sapiens sapiens, as manifestacións artísticas completan o cadro cultural e relixioso-espiritual deses antepasados.

Sobre a arte parietal do Paleolítico superior derramouse grandes cantidades de tinta, moi en especial no que concierne á súa interpretación e significado, con opinións moi distintas e, ás veces, até contraditorias.

André Leroi-Gourhan, no seu libro Os primeiros artistas de Europa. Introdución á arte parietal, efectúa a seguinte reflexión: «A arte parietal das cavernas ofrece unha particularidade excepcional: as súas obras permanecen alí onde o seu autor realizounas en condicións de conservación a miúdo boas e, ás veces, milagrosas. As figuras gravadas, esculpidas ou pintadas quixeron significar algo, mesmo cando parecen ser realizadas sen orde aparente. A simple consideración de moitos conxuntos parietales dá a impresión de que, ante uns interrogantes correctamente expostos, xurdiría claramente o significado dos conxuntos de figuras.