31 de xaneiro de 2017

O poder e a organización social no antigo Exipto

O poder e a organización social no antigo Exipto.

En Exipto a organización política xurdiu da necesidade de administrar, eficazmente, a construción de canles de rega para o cultivo. O primeiro rei foi á súa vez o primeiro construtor de diques e encoros. Tras as inundacións periódicas debíanse trazar de novo os límites das terras. Era o rei quen persoalmente marcaba as liñas e cavaba a terra, tal como advírtese na escritura dos monumentos máis antigos.
O maior rango social ostentábao o rei, quen estaba dotado dos poderes que garantían a prosperidade do territorio. Tras a unificación das Dúas Terras e a concentración de autoridade monárquica, foi necesaria a delegación de cargos que fixesen efectiva a administración. Os representantes directos do rei nos asuntos civís eran os visires, un por cada Terra. Os sacerdotes eran os delegados para o servizo diario de culto relixioso nos templos. Organizouse un aparello burocrático cun corpo de funcionarios, estritamente xerarquizado, e creouse unha ampla rede administrativa, que articulaba todas as actividades do estado. Non quedou práctica algunha que non estivese baixo unha fórmula de control administrativo.
A vida do rei (faraón) estaba rexida por un cerimonial fastuoso. Era a encarnación suprema do deus. A idea cosmogónica da creación, mediante a intervención dun espírito que ordenaba a materia, foi transferida ao faraón, quen personificaba a orde do cosmos fronte ao caos. O mantemento do ciclo vital, entendido como unha sucesión temporal repetida até o infinito, quedaba garantido polo rei. Con cada novo reinado empezaba o «ano un», un novo período que restauraba tres acontecementos fundamentais: o restablecemento da orde, o triunfo de Horus sobre o inimigo e a unificación dos dous Exiptos.
A sociedade estaba organizada de forma xerárquica e composta por diversos grupos. A nobreza, altos funcionarios da administración e sumos sacerdotes percibían rendas en especies e gozaban dos favores dunha vida cortesá. Ademais, eran os donos das terras. Constituían a oligarquía gobernante e podían garantirse unha resurrección, grazas á construción de luxosos sepulcros. Ocupaban un rango inferior os funcionarios subalternos, os técnicos, escribas, os sacerdotes, os superintendentes, os obreiros especializados e os artesáns. O nivel social máis baixo estaba composto polos campesiños. Existían, por último, diferentes formas de servidume, que limitaban a liberdade individual. Unha práctica normal, realizada baixo contrato, era a servidume dunha familia completa comprada para o servizo dunha casa nobre.
A escravitude, entendida como a posesión de persoas, practicouse cos prisioneiros de guerra, en especial durante o Imperio Novo.

30 de xaneiro de 2017

Aristóteles

O que ama os mitos é en certo xeito filósofo, pois o mito componse de elementos marabillosos.
Aristóteles

29 de xaneiro de 2017

Fragmento de Agosto do 36, de Xosé Fernández Ferreiro.

Texto de Xosé Fernández Ferreiro, nado en Espartedo (Santa Cruz de Rubiacós, Nogueira de Ramuín) o 29 de xaneiro de 1931.

Todo quedou en silencio despois das detonacións. Era un silencio tenso, abraiante. Os catro falanxistas, cando oíron os disparos, parapetáronse ás carreiras. O perigo semellaba evidente e permanecían agachados, bañados en suor, mirando para aquí e para alá, tentando de esculca-los arredores, coas armas a punto. Incluso a mestra tremeceu cando se oíron os tiros, coma se acordase dun pesadelo alucinado.
Pouco despois, outros dous disparos continuados, anque máis espaciados cós primeiros, resoaron nas proximidades do lugar. 

Os seus ecos foron repetíndose, secos, aguzados e abrouxantes, polos cumes, as valgadas e os regatos, coma se fosen cen ou duascentas as descar-gas feitas. Non se podía saber con exactitude de onde viñan, pero desde logo non de moi lonxe.

...

28 de xaneiro de 2017

PERO DA PONTE

PERO DA PONTE [B 1628 / V 1162]

Marinha Crespa, sabedes filhar
eno paaço sempr'un tal logar,
en que han todos mui ben a pensar
de vós; e por én diz o verv'antigo:
"a boi velho non lhi busques abrigo".

Eno inverno, sabedes prender
logar cabo do fogo, ao comer,
ca non sabedes que x'ha de seer
de vós; e por én diz o verv'antigo:
"a boi velho non lhi busques abrigo".

Eno abril, quando gran vento faz,
o abrigo éste vosso solaz,
u fazedes come boi, quando jaz
eno bon prad'; e diz o verv'antigo:
"a boi velho non lhi busques abrigo".

27 de xaneiro de 2017

Inicio de O DEUS DO CUENCO

O DEUS DO CUENCO
ROBERT E. HOWARD


Arus, o garda nocturno, aferrou a súa ballesta con mans temblorosas e sentiu unhas pequenas pingas de pegañenta suor sobre a súa pel mentres contemplaba o horrible cadáver que xacía sobre o chan resplandecente. É profundamente desagradable atoparse coa Morte a medianoite nun lugar solitario.

O gardián achábase nun amplo corredor iluminado por enormes veas colocadas nos nichos que había nas paredes. Entre un nicho e outro, os muros aparecían cubertos de tapices de veludo negro, e entre estes colgaban escudos e armas cruzadas con formas fantásticas. Tamén había, aquí e alá, imaxes de estraños deuses; tratábase de figuras talladas en pedra ou en madeiras raras, ou ben fundidas en bronce, ferro ou prata, que se reflectían tenuemente no relucente chan negro.

Arus sentiu un calafrío. Aínda non se habituara ao lugar, aínda que levaba varios meses traballando alí como gardián. Era un lugar fantástico, un gran museo e galería de antigüidades que a xente chamaba o Templo de Kallian Publico, un edificio cheo de obxectos raros traídos de todos os recunchos do mundo. Agora, na soidade da medianoite, Arus estaba en pé no inmenso e silencioso salón e observaba o cadáver tirado de quen fora o rico e poderoso propietario do Templo.
...

26 de xaneiro de 2017

Aforismos de Leonardo

265.- O descenso oblicuo dos paxaros, cando se produce contra o vento, ocorre sempre baixo o vento, e o seu movemento reflicto faise sobre o vento. Pero cando a caída efectúase cara ao Leste, con vento de tramontana (Nordeste), a á dese lado queda inmóbil baixo o vento e permanece tamén durante o movemento de reflexión, de modo que ao finalizar este movemento o paxaro acharase de fronte ao Nordeste.
Cando o paxaro voa cara ao Sur descendendo, mentres sopra vento do Norte, efectuará esa caída sobre o vento, en tanto que o seu movemento de reflexión operarase baixo o vento; pero a este propósito discutiuse moito, pois parece que neste caso un movemento de reflexión é imposible.

25 de xaneiro de 2017

Inicio de NEGO NEGOTIUM PERAMBULANS

NEGO NEGOTIUM PERAMBULANS
E. F. Benson

Posiblemente, o turista accidental que pase polo oeste de Cornualles, ao atravesar a abatida chaira elevada que se estende entre Penzance e o Finis Terrae, haxa observado un cartel indicador moi vello sinalando un terreo difícil e que no desgastado dedo que o mostra leva unha inscrición medio
borrada dicindo: «Polearn 2 millas», aínda que é probable que moi poucos sentisen a curiosidade de percorrer estas dúas millas para ver un lugar ao que as guías turísticas dedican un comentario tan superficial. É descrito nun par de liñas moi pouco suxestivas como un pequeno pobo de pescadores cunha igrexa sen ningún interese particular, excepto polos paneis de madeira gravada e pintada que forman a varanda do altar e que orixinalmente pertencían a outro edificio. Lémbrase ao turista que na igrexa de St. Crede existe unha decoración parecida, pero moi superior a esta en estado de conservación e interese, circunstancia que fai que mesmo os máis dispostos a visitar igrexas non sentan incitados para ir a Polearn. O reclamo é demasiado pobre para desexar tragarllo, e unha mirada a aquelas terras difíciles, que cando non chove ofrecen un alfombrado de pedras puntiagudas e cando chove presenta un río de lodo, seguro que lle fará decidir non expor o coche ou a bicicleta a este tipo de riscos nunha rexión tan pouco poboada como esta. Desde Penzance os seus ollos case non atoparon casa algunha e a posibilidade dunha picada ao percorrer media ducia de accidentadas millas parece un prezo demasiado alto para ver uns paneis pintados.
...

24 de xaneiro de 2017

Exipto. A arte no val do Nilo

Exipto. A arte no val do Nilo.
Exipto, situado no nordeste de África, é unha terra sen apenas choivas, que sería un gran deserto se non estivese atravesada polo río Nilo, un gran eixo que percorre o país de sur a norte, e cuxo cieno e auga son fonte de vida. Por iso é polo que o historiador grego Herodoto afirmou que «Exipto é un agasallo do Nilo». Neste val tivo lugar na Antigüidade unha florecente civilización, a exipcia, na que levou a cabo un complexo e orixinal universo artístico, cuxas manifestacións máis espectaculares son, sen dúbida, as colosais pirámides.
As orixes desta civilización, que se desenvolveu ao longo dun tres milenios, remóntanse a fins do IV milenio a.C. A historia do antigo Exipto divídese en diversos períodos: Imperio Antigo, Medio e Novo, durante os cales se sucederon trinta e unha dinastías, segundo a lista de faraóns de Manetón, un sacerdote exipcio do século III a.C. Esta lista é admitida, en xeral, como válida polos especialistas actuais.
O val do Nilo é como un longo oasis de mil quilómetros de lonxitude, que vai desde a primeira catarata até a desembocadura do río no Mediterráneo. Ten uns límites naturais bastante restrinxidos: ao oeste do río está o deserto de Libia, ao leste o deserto arábigo e ao norte o mar Mediterráneo. No sur, a primeira catarata impide remontalo navegando. Este determinismo xeográfico comportou o que só se poida optar ou ben pola explotación dos recursos que o Nilo ofrece ou ben pola vida nómade no deserto hostil. Doutra banda, as barreiras desérticas proporcionan seguridade e actúan como protección natural fronte á entrada doutros pobos. De feito, todas as invasións de pobos estranxeiros penetráronse desde a península do Sinaí, a zona de unión con Asia Occidental e única fronteira desprotexida.
O Nilo posúe un gran caudal grazas ás intensas choivas tropicais que regan as súas fontes, no sur, durante os meses de verán. No resto do país as choivas son escasas e non posibilitan as colleitas. Durante o estío prodúcese unha crecida sorprendente das augas, que excede o leito do río alagando as marxes. Desde setembro as augas empezan a decrecer de forma paulatina até o mes de abril. Ao retirarse as beiras do río quedan cubertas dun limo fértil que propicia os cultivos. A crecida e posterior inundación do Nilo -que se repite sen fin desde a Antigüidade- convértense, así, no acontecemento máis importante e esperado do ano. Desta forma, as tarefas agrícolas de sementa e recolección axústanse aos ciclos do río, forxándose a idea dunha zona de terra «negra» fértil, a dos depósitos do río, e outra zona de terra «vermella» estéril, a do deserto. Este ciclo regular do río foi a referencia máis importante da cultura exipcia, que moi pronto se identificou á epopea mítica de Osiris. Cada ano a crecida do Nilo fertilizaba a terra e cada ano retirábase deixando os seus campos baleiros, un ciclo que se repetía cunha frecuencia e puntualidade asombrosa no que a terra nacía e morría, da mesma maneira que Osiris, deus da fertilidade, enfrontábase con Seth, deus do deserto, para morrer nas súas mans e volver nacer indefinidamente.
A medida do tempo era indispensable nunha sociedade agrícola que debía previr as colleitas. Así foi como se consolidou unha autoridade capaz de prever exactamente a crecida do río, para aproveitar mellor as súas augas, e organizouse o primeiro calendario, que fixaba en trescentos sesenta e cinco días a periodicidade da crecida.
A cultura exipcia fixo do Nilo a súa referencia básica. O río era a fonte de vida que non tiña principio nin fin, o eixo que separaba o mundo dos vivos, situado ao leste, do mundo dos mortos, ao oeste. O Nilo era ademais o medio navegable que facilitou a comunicación entre zonas afastadas, propiciando unha organización unificada.

23 de xaneiro de 2017

Fragmento de O NACEMENTO DUN VENDEDOR

O NACEMENTO DUN VENDEDOR
James Triptee Jr.

- Señor Marmon; o noso despacho non é unha garantía. Non o pode protexer contra factores descoñecidos, só contra o que coñecemos. Co transmisor de envíos unindo novas culturas cada semana, aparecen constantemente novos factores. A ilustración da etiqueta que vostede tiña, a de letras vermellas, é un dos factores coñecidos na ruta. O seu produto sería gravemente danado por mordisqueo en Capella se eses cartóns pasasen por aí, iso sabémolo.
Vostede estaría no seu dereito de culparnos se as deixamos pasar. Pero non debería ter problemas en Candlepower, temos un nativo de Candlepower no noso equipo alieníxena e el aprobou o seu produto. Hai só dúas posibilidades: é un problema de transporte, mal funcionamento ou folga, nese caso nós non temos nada que ver..., ou vostede cambiou o produto.

- O produto non foi cambiado de ningún modo! Mire! - deixou caer un sinxelo cubo negro e un engurrado formulario de mensaxes sobre o escritorio de Benedict.

- «Seis casos de fuga depresiva augada entre os tripulantes de transferencia. Tripulación de substitución afectada. Néganse a traballar. Mantéñense á expectativa». Vostede cambiou o produto.

22 de xaneiro de 2017

PERO DA PONTE

PERO DA PONTE [B 1626 / V 1160]


Eu digo mal, com'home fodimalho,
quanto máis posso daquestes fodidos
e trob'a eles e a seus maridos;
e un deles mi pos mui grand'espanto:
topou comigu'e sobraçou o manto
e quis en mí achantar o caralho.

Ando-lhes fazendo cobras e sões
quanto máis poss'e and'escarnecendo
daquestes putos que s'andan fodendo;
e uu deles de noit'asseitou-me
e quis-me dar do caralh'e errou-me
e lançou depós min os seus colhões.

21 de xaneiro de 2017

Inicio de A RAÍZ DE AMPOI

A Raiz De Ampoi
Clark Ashton Smith

Un Circo chegara a Auburn. O apartadero da estación estaba abarrotado con longas filas de carros desde as que xurdían ruxidos exóticos, gruñidos, maullidos e trompeteos. Elefantes, cebras e dromedarios eran conducidos ao longo das rúas principais, e moitos dos monstros e os artistas
vagabundeaban pola cidade.
Dúas mulleres barbudas pasaron ao meu lado, co aire grácil e a maneira de andar das mulleres que están á moda. Despois pasou toda unha tropa de ananos, andando co aspecto de tristes nenos sofisticados.
Entón, pasou o xigante, quen medía máis de dous metros e medio e tiña unha constitución magnífica, sen o menor signo da desproporción que frecuentemente acompaña ao xigantismo. Era simplemente un fermoso espécime de home ordinario, algo maior do tamaño habitual.
E mesmo a primeira vista, había algo nas súas faccións que suxería un mariñeiro.
Son médico, e o home provocou a miña curiosidade profesional. A súa altura e masa anormais, sen rastro de acromegalia, era algo que nunca me atopara antes.
Debeu de notar o meu interese, porque me devolveu a mirada coa especulación nos seus ollos; e entón, avanzando como un mariñeiro, achegouse até min.
-Digo, señor, podería unha persoa botar un grolo nesta cidade de vostedes? -preguntou precavido.
Tomei rapidamente unha decisión.
-Veña comigo -contestei-; son alópata; e podo darme conta, sen que mo diga, de que vostede está enfermo.
Atopabámonos a unha mazá da miña consulta. Orientei ao xigante subindo polas escaleiras e entrando no meu santuario privado. Case enchía por completo o lugar, mesmo cando sentou seguindo o meu rogo. Saquei unha botella de güisqui e servín unha ración xenerosa nun vaso ante el. Bebeuno dun grolo con manifesta aprobación. Tivera un aire de suave melancolía cando me atopara; agora parecía animarse.
...

20 de xaneiro de 2017

Fragmento de Branca de Loboso

Texto de Xesús Rábade Paredes, nado en Seixas (Cospeito) tal día como hoxe, 20 de xaneiro, de 1949.

Branca de Loboso era muller intelixente, formada sobre todo na lectura das cousas e de tempero lúdico. Chegou a ter unha instrucción nada común naquela época, mesmo en persoas de elevada posición social e título. A súa experiencia de vida foi certamente rica, claro que en parte como consecuencia das circunstancias e condicións extremas en que os seus familiares e achegados lle puxeron a existencia. Madureceu maiormente a poder de sufrimento, a golpes de tortura física e psicolóxica, e causa admiración que conservase a lucidez e non virase presa da loucura despois de tantos anos de auténtico martirio. Tal vez a maquinaria cruel da Inquisición, anque a altísimo prezo, lle axudou a percibir certos datos esenciais do entramado da vida do seu tempo, a distinguir moi ben a senrazón do bo xuízo e a preservar a súa autonomía relativa, o seu criterio persoal e insobornable, dos poderosos, alambicados e temibles proce-deres que trataron de engulila.
...

19 de xaneiro de 2017

Aforismos de Leonardo

264.- Dos catro movementos de reflexión e incidencia que fan os paxaros, segundo as diversas direccións do vento.

18 de xaneiro de 2017

Inicio de O GRUPO "BEAT"

O GRUPO "BEAT"
Fritz Leiber

Cando chegou a orde de desafiuzamento, Fats Jordan estaba, colgando, no centro do Gran Globo de Cristal, apertando a guitarra contra o seu pronunciado bandullo negro que sobresaía, por encima dos seus curtos pantalóns de púrpura.
O Gran Igloo, como se chamaba con frecuencia ao enorme globo vivente, non estaba, en realidade, feito de cristal. Era de seda hermética, un material barato e flexible, case tan transparente como o sílice fundido e dez mil veces máis duro o suficientemente duro como para manter unha presión de aire respirable no forte baleiro do espazo.
Máis aló da parede esférica se balanceaban as outras bólas, algo máis pequenas, do Grupo «Beat», unidas unhas con outras e co Gran Igloo por túneles cilíndricos dun metro de diámetro, de seda hermética tintada de tripla forza.
Neles flotaban ou nadaban un conxunto de persoas vestidas caprichosamente e dedicadas a actividades convenientes á caída libre: durmir, tomar baños de sol, coidar algas (esponxosos recipientes «oscilantes» de auga, fertilizante e materia verde chamada «guk»), cultivaban fermento (un asunto bastante similar), ler, estudar e discutir mirando as estrelas. Para variar, ás veces meditaban, pasaban o tempo con xogos (especialmente un que tiña lugar dentro do recinto dun globo baleiro), ou bailando, en creación artística con numerosos medios e na produción de doces sons (instrumentos musicais que non dependen da gravidade).
Suxeito ao Grupo «Beat» por dous tules, en certo xeito maiores, de seda hermética e ocultando unha oitava parte do negro ceo salpicado de estrelas, estaba a masa recortada de aluminio do Satélite de Investigacións Un, brillando agora ante a crúa luz do sol.
Principalmente era esta luz do sol reflectida polo satélite, ao que agora iluminaba a Fats Jordan e aos «flotantes» no Grupo «Beat». Un enorme edredón solar estaba estendido desaliñadamente (quedando pouco máis ou menos onde se lle colocou, como todos os obxectos en caída libre) contra a maior parte do interior do Gran Igloo, lonxe do satélite o edredón era unha serile de retais de cores e de materiais pola parte interior, pero prateada polo seu lado externo, como mostraban os bordos do dobladiño e as esquinas. Similares «Mantas Hollywood» protexían aos outros Igloos dos indesexables efectos da calor debida á excesiva luz solar e, claro, bloqueaban da vista o disco do astro rei.
...

17 de xaneiro de 2017

Os precedentes cerámicos

Os precedentes cerámicos.

As primeiras vasillas, seguindo unha tradición técnica xa antiga, foron de pedra. Pero non se trataba de bastos receptáculos, senón que eran vasos realizados con todo coidado, delicadamente pulidos, elaborados con materiais duros ou semiduros, como o alabastro, o mármore ou a pedra volcánica, e que ás veces tiñan paredes dunha finura incrible, sobre todo se se ten en conta que a súa fabricación consistía en baleirar un bloque de pedra por frotación, usando pedras abrasivas ou area mollada.
Esta primeira fase do Neolítico, con vasillas de pedra, pero aínda sen olaría, é a que recibe o nome de Neolítico precerámico.

A cerámica inicial.
As primeiras vasillas de barro foron realizadas sen torno imitando as formas de vexigas, cabazas e cestas que serviron, á súa vez, para imprimir as primeiras pegadas decorativas. Estas técnicas introducen os novos repertorios de xeometrías en forma de dentes, serras, zig-zags, liñas, etcétera, que se combinan cos deseños esquemáticos derivados de formas animais. Para imprimir sobre a arxila utilízanse as técnicas máis diversas empregando cunchas mariñas (cerámica cardial) ou espátulas e obxectos punzantes. Outras técnicas extraían arxila branda para introducir outro material (como pasta branca) e lograr, así, un contraste cromático de gran efecto decorativo.
As primeiras vasillas eran lisas ou ben tiñan unha decoración moi sobria, con motivos lineais que, a partir do VI milenio a.C., enriquecéronse con decoración pintada.

Outra vía de difusión neolítica ten lugar a través do Danubio. Seguindo o curso deste río o Neolítico esténdese polo centro de Europa, chegando até Alsacia e Bélxica.

A partir de mediados do III milenio a.C., momento en que o ámbito europeo permanece atrasado na súa entrada ao período histórico, consolídanse os imperios agrícolas nos vales do Nilo, o Tigris e o Éufrates. É, pois, o período de máximo esplendor cultural do Próximo Oriente, do Crecente Fértil e, tamén, do Mediterráneo Oriental.

16 de xaneiro de 2017

Inicio de Conto do Mordomo

Conto do Mordomo
Godfred Chaucer

Aquí empeza o conto do mordomo.

Por Trumpington, non lonxe de Cambridge, pasa un regato, e sobre este hai unha ponte; xunto ao arroio vese un muíño. E. conta que todo que vos digo é a verdade mesma. Había moito tempo que o habitaba un muiñeiro, que era orgulloso e lascivo como un pavo real. Sabía tocar a gaita, pescar, compor redes, tornear vasillas, loitar e tirar ben co arco. Levaba no seu cinto un longo coitelo e unha espada coa folla moi afiada; na faltriquera un lindo puñaliño, e nas súas calzas unha navalla de Sheffield. Non había home algún que se atrevese a tocarlle de medo. A súa cara era redonda, e chato o seu nariz. Tiña a cabeza tan pelada como un mono. Ninguén se aventuraba a pór a man sobre el, pois ao momento xuraba haberíallas de pagar, non tardando. Era, en realidade,  un ladrón de gran e fariña, astuto avezado ao roubo. Chamábanlle Simoncín o desdeñoso. Tiña unha muller de ilustre orixe, pois o seu pai era o cura da cidade. Co obxecto de que Simoncín unísese á súa liñaxe, ofreceulle aquel ao mesmo tempo que a súa filla, gran cantidade de vaixela de bronce. Educouse ela nun convento de monxas; porque era o que dicía Simoncín: eu non quero por esposa senón a unha doncela de boa crianza, capaz de manter a súa condición de facendada. Era orgullosa e atrevida como unha picaza. Ambos ofrecían fermoso espectáculo: os días de festa ía el diante coa súa esclavina prendida ao redor do pescozo, e ela seguíalle con traxe encarnado, levando Simoncín unhas calzas do mesmo. Ninguén se atrevía chamala senón «señora». Ningún había tan ousado que, ao ir polo seu camiño, atrevésese a retozar ou chancear con ela tan só unha vez, a non ser que pretendese morrer baixo o coitelo, o puñal ou a daga de Simoncín..Porque os homes ciumentos son perigosos sempre; ao menos queren que as súas mulleres o crean así. Por outra banda, por mor de estar ela algún tanto manchada na súa reputación, era tan repulsiva como a auga estancada, e chea de insolencia e desdén na súa conduta. Pensaba que toda señora debía ceder ante ela, en vista da súa liñaxe e da educación que recibira no convento.
...

15 de xaneiro de 2017

PEDRO DE PORTUGAL

PEDRO DE PORTUGAL,
D.,CONDE DE BARCELOS [B 1431 / V 1041]

Mandei pedir noutro día
un alão a Paai Varela
pera ua mia cadela,
e diss'el que mi o daría;
e, per como mi o el dá,
eu ben cuido que verrá
quand'aquí veer Messía.

Outrossí Pero Marinho
dous sabujos mi ha mandado
lá da terra de Condado;
e disse-me un seu mininho
que ben certo foss'eu disto:
pois veer o Antre-Cristo,
verrá con el per caminho.

Eu non foi homen de siso,
u m'as promessas fazían,
duvidando ca verrían;
e entolha-xe-me riso
de que o foi duvidando:
pois ja sei que verrán quando
for Judas no Paraíso.

14 de xaneiro de 2017

Inicio de A PEDRA DAS ESTRELAS

A PEDRA DAS ESTRELAS
Valentina Zuravleva
 
Hai cinco séculos, un meteorito caeu preto da cidade de Ensisheim, no Alto Rin. Para que o ceo non volvese levarllo atárono con cadeas ao muro da igrexa. Un hábil artesán gravou nel estas palabras: «á mantenta desta pedra, son numerosos os que saben moito, todos saben algo, pero ninguén sabe o suficiente».

Cando penso no meteorito de Pamir, acoden involuntariamente ao meu recordo aquelas palabras. Á mantenta del, eu se moito; sen dúbida máis que calquera outra persoa. Pero estou lonxe de sabelo todo. Con todo, acórdome perfectamente do esencial. Tan perfectamente coma se datase de onte.
Hai seis meses, os xornais anunciaron a caída dun meteorito no Pamir. Aquela breve información, apenas media ducia de liñas, retivo inmediatamente a miña atención.
Talvez pensedes que podía haber de interesante nun meteorito para un bioquímico. Debo aclarar que os bioquímicos seguen con moita atención todo o que concierne aos meteoritos. Nos fragmentos desas «pedras celestes» buscamos o segredo da aparición da vida sobre a Terra. Para ser menos
romántico e máis concreto, digamos que estudamos os hidrocarburos contidos nos meteoritos.
Un pouco máis tarde, o meteorito do Pamir foi obxecto dunha segunda información. Unha expedición descubrírao a catro mil metros de altitude, e un helicóptero puido descolgalo daquela percha. Tratábase, decíase, dun bloque de pedra de case tres metros de lonxitude que pesaba máis de catro
toneladas.
Ao lelo, pensei que ao día seguinte tería que chamar por teléfono a Nikonov. Naquel preciso instante - ás veces prodúcense esas coincidencias - resoou o timbre do teléfono. Empuñei o receptor. Era Nikonov.
Debo dicir ante todo que, desde a súa época de escolar, Nikonov distinguiuse sempre polo seu sangue frío e a súa placidez. Nunca - e hai case medio século que nos coñecemos - víralle emocionado ou alterado. Pero naquela ocasión, pola súa voz entrecortada e febril, polas súas palabras deshilvanadas, comprendín que sucedía algo extraordinario.
...

13 de xaneiro de 2017

Fragmento de Pensa Nao, de Anxo Angueira

Fragmento de Pensa Nao, de Anxo Angueira Viturro, nado en Manselle (Dodro) o 13 de xaneiro de 1961.

O forno está frío e a lareira apagada. A muller nun tallo e Rosende tutando debruzado enriba da artesa.
-¿Escríbesme, Rosende?
Pero Rosende dorme.
A muller vai do tallo para o regazo do forno e dicta ollando envisa para un lume que non hai.

Sernanselle, Santiago 20 de 1936.
Querido fillo Ramón:

Non veñas, Ramón, non veñas. Viñeron os lobos e andan pola aldea de porta en porta. Con eles viña o crego, o noso creguiño novo, que non se pode decere. Agora xa non se pode decere ren.
...

12 de xaneiro de 2017

Fragmento de Poesía Galega, de Miguel González Garcés

Texto de Miguel González Garcés, nado na Coruña o 12 de xaneiro de 1916.

Abril
Abrótegas na chuvia. Ergueitas.
Dedos de follas tecen
fíos de luz
e a pomba ou nube vaise
entre as redes da ramalleira azul.
Soño belido. Auga.
Seda de noiva ten aroma xoven.
Palabra recén nada.
...

11 de xaneiro de 2017

Inicio de CASE EXTINGUIDOS

CASE EXTINGUIDOS
POR ALAN BARCLAY
 
Dende o alto dunha escarpada outeiro, Harrison, sentado sobre unha roca, podía ver, a intervalos, por entre as árbores, á persoa que se achegaba correndo. Non se vía nin se ouvía aínda aos perseguidores. As empinadas ladeiras do macizo central xurdían abruptamente da planicie soamente a seis quilómetros de distancia. Harrison adiviñaba o pensamento do descoñecido: a esperanza de que, unha vez entre as pendentes ladeiras e barrancos, de exuberante vexetación, que chegaban até a meseta, sería posible escapar dos perseguidores.
Se fose un home afeccionado ás apostas ou se tivese alí a alguén con quen apostar apostaría contra o corredor. Moi poucas veces escapaba ninguén dos perseguidores, excepto, naturalmente, os que, como el, tiñan facultades especiais. Harrison non estaba particularmente interesado no resultado desta persecución. Sentía, quizá, un pouco de simpatía polo perseguido, pero en realidade sería mellor que este individuo fose alcanzado e capturado. Se escapaba, organizarían a procura E volverían por aquelas paraxes.
...

10 de xaneiro de 2017

A escultura e os relevos neolíticos

A escultura e os relevos neolíticos.
As primeiras manifestacións escultóricas neolíticas están relacionadas cos cultos funerarios e teñen un carácter simbólico.
As representacións femininas relacionadas coa maternidade atópanse tanto na zona do Próximo Oriente como no ámbito europeo.

A invención da cerámica durante o Neolítico.

Unha espectacular novidade técnica do Neolítico consistiu na invención da cerámica. Existían desde moi antigo os recipientes de pedra, pero as vasillas propiamente ditas para conter non se fabricaron até este momento.
O dominio do barro e o seu emprego para producir olaría, seguramente, como outros grandes inventos da humanidade, foi froito da casualidade. Moi pronto a cerámica xeneralizouse en todas as culturas neolíticas, servindo para diferenciar as súas distintas fases, pois, as modas impuxeron cambios na decoración (impresa, incisa, excisa, pintada), a forma ou o número de asas, e mesmo a da vasilla en si.

9 de xaneiro de 2017

Inicio de O ALEPH

O ALEPH
Jorge Luís Borges

A candente mañá de febreiro en que Beatriz Viterbo morreu, despois dunha imperiosa agonía que non se rebaixou un só instante nin ao sentimentalismo nin ao medo, notei que as carteleiras de ferro da Praza Constitución renovaran non se que aviso de cigarros; o feito doeume, pois comprendín que o incesante e vasto universo xa se apartaba dela e que ese cambio era o primeiro dunha serie infinita. Cambiará o universo pero eu non, pensei con melancólica vaidade; algunha vez, seino, a miña va devoción exasperáraa; morta, eu podía consagrarme á súa memoria, sen esperanza, pero tamén sen humillación. Considerei que o 30 de abril era o seu aniversario; visitar ese día a casa a rúa Garay para saudar ao seu pai e a Carlos Arxentino Daneri, o seu primo irmán, era un acto cortés, irreprochable, talvez ineludible.
De novo agardaría no crepúsculo da abarrotado saliña, de novo estudaría as circunstancias dos seus moitos retratos, Beatriz Viterbo, de perfil, en cores; Beatriz, con anteface, nos entroidos de 1921; a primeira comuñón de Beatriz; Beatriz, o día da súa voda con Roberto Alessandri; Beatriz, pouco despois do divorcio, nun xantar do Club Hípico; Beatriz, en Quilmes, con Delia San Marco Porcel e Carlos Arxentino; Beatriz, co pekinés que lle regalou Villegas Haedo; Beatriz, de fronte e de tres cuartos, sorrindo; a man no mentón... Non estaría obrigado, como outras veces, a xustificar a miña presenza con módicas ofrendas de libros: libros cuxas páxinas, finalmente, aprendín a cortar,
para non comprobar, meses despois, que estaban intactos.
...

8 de xaneiro de 2017

Fragmento de Miss Ourense, de Bieito Iglesias

Fragmento de Miss Ourense, de Bieito Iglesias, autor nacido o 8 de xaneiro de 1957 en Ourense.

—Pónteme fóra. Xa abusaches dabondo da miña paciencia. Ben sei que es un metido e un sabichoso, pero comigo non che vale. Cando acabe contigo, vas ter que adicarte á carga e descarga.
Acabárase a paciencia, acabáranse as boas maneiras e o tratamento de respecto. O Chulo entrou na casa ameazándome co dedo índice, e eu camiñei cara ó coche, aparcado na estrada. Ó volverme para darlle unha última visual á casona, fixeime nunhas contras entreabertas. Unha man feminina asomou entre as follas da xanela, soltou un papeliño e pechou.
...

7 de xaneiro de 2017

Fragmento de Galicia, de Francisco Fernández del Riego.

Francisco Fernández del Riego naceu en Vilanova de Lourenzá o 7 de xaneiro de 1913, e finou en Vigo o 26 de novembro de 2010.

O guía galego dilles aos tres amigos que, segundo Chueca, Santa Comba é o monumento que mellor resume os rasgos da arquitectura visigótica. Construíuse no século VII, dentro desta clara tipoloxía. A planta, de cruz grega, inspirouse en Bizancio. E, en efecto, unha das máis significativas igrexas de finais da devandita centuria. Testemuña que estes lugares non perderan a súa importancia na alta Idade Media. O edificio sufriu notorias reformas no IX, en momentos nos que renacían as formas hispano-visigodas tras da paréntese de estilo asturiano. Falouso de que nel estivo soterrado San Torcuato, un dos primeiros esparexedores do cristianismo na península ibérica. A porta principal é de oxiva, e a lateral de ferradura. O exterior é moi humilde. Ao seu redor descubríronse citanias, aras romanas e lápidas da mesma orixe.

...

6 de xaneiro de 2017

IRMAUS de Celso Emilio Ferreiro

Un 6 de xaneiro, de 1912 nacía o autor Celso Emilio Ferreiro.

Camiñan ao meu rente moitos homes.
Non os coñezo. Sonme estranos.

Pero ti, que te alcontras alá lonxe
máis alá dos desertos e dos lagos,
máis alá das sabanas e das illas,
coma un irmau che falo.

Si é túa a miña noite,
si choran os meus ollos ó teu pranto,
si os nosos berros son igoales,
coma un irmau che falo.

Anque as nosas palabras sexan distintas,
e ti negro e eu branco,
si temos semellantes as feridas,
coma un irmau che falo.

Por enriba de tódalas fronteiras,
por enriba de muros e valados,
si os nosos soños son igoales,
coma un irmau che falo.

Común temos a patria,
común a loita, ambos.
A miña mau che dou,
coma un irmau che falo.

5 de xaneiro de 2017

Cantiga de Nadal

De Oriente saen tres Reis
todos tres en compañía
con tres fermosos camellos
que relumbran como o día

4 de xaneiro de 2017

Inicio de O CANTO DO CREPUSCULO

O CANTO DO CREPUSCULO
Lester Do Rei

Cando alcanzou a superficie do pequeno planeta, incluso as feces do seu poder esgotáronse. Agora descansaba, extraendo reluctantemente e con lentitude un pouco de forza do amarelo sol que brillaba nos verdes prados ao seu ao redor. Os seus sentidos estaban debilitados por un cansazo definitivo, pero o medo que aprendera dos Usurpadores empuxábao en busca dalgún novo indicio de refuxio.
Deuse conta de que era un mundo pacífico, e ese descubrimento avivou o seu medo. Nos seus días novos apreciara unha multitude de mundos onde o xogo do fluxo e o refluxo da vida podía ser xogado até o fondo. Era entón un universo cheo de vitalidade por onde vagabundear. Pero os Usurpadores non soportaban os rivais na súa propia limitada avidez. A paz e a orde que reinaban naquel lugar significaban que aquel mundo lles pertencía.
Buscounos vacilante mentres un leve sopro de enerxía fluía dentro del. Non había ningún alí naquel momento. Podería captar inmediatamente a presión da súa próxima presenza, e non había o menor rastro diso. As lisas e herbosas extensións abríanse ante el en interminables pradarías e campos até os distantes outeiros. Había estruturas de mármore ao lonxe, de brancura resplandeciente ao sol do atardecer, pero estaban baleiras; a súa descoñecida finalidade fora alterada até converterse nun simple decorado sobre aquel planeta agora abandonado. A súa atención regresou; cruzou un regato até o outro lado do amplo val.
Alí descubriu o xardín. Rodeado por un muro baixo, os seus quilómetros e quilómetros de extensión estaban cheos de bosques dispostos aparentemente como unha reserva. Puido sentir a axitación de vida animal de apreciable tamaño entre as ramas e ao longo dos carreiros sinuosos. Faltaba o alborotado vigor de toda auténtica vida, pero a súa abundancia podía ser suficiente para enmascarar o seu propio vestixio de forza vital en caso de procura profunda.

3 de xaneiro de 2017

As construcións prehistóricas.

As construcións prehistóricas. Os monumentos megalíticos.  
A difusión do megalitismo.  

As construcións megalíticas son os primeiros restos arquitectónicos do pasado que se conservan en Occidente. Distribúense por toda Europa, desde mediados do V milenio a.C. para desenvolverse amplamente no III milenio a.C., época de transición cara á Idade do Bronce. Trátase de construcións monumentais que, na súa forma máis elemental (menhir), consisten en pedras de gran tamaño cravadas na terra. Coa cultura neolítica xorde unha nova espiritualidade que modifica a visión que o home ten do seu propio universo. As crenzas do home agricultor teñen que ver cos elementos naturais: choiva, sol, vento, terra, dos que depende para garantir a súa subsistencia.

A difusión do megalitismo. 

Estas novas conviccións materialízanse na construción de megalitos, un modo de expresar as primeiras manifestacións relixiosas e plasmar a idea do renacemento eterno. Os menhires actúan como mediadores entre o home e as forzas poderosas do cosmos. Son elementos simbólicos permanentes, que o home erixe cunha vontade expresa de eternidade. A maioría de menhires illados que se conservan teñen unha altura considerable que oscila entre tres e seis metros.
Tamén hai conxuntos de menhires aliñados paralelamente como o conxunto de Carnac, en Francia, o que denota un plan xeral ben deseñado. Quizais estes menhires conducían cara a un lugar de culto.
Un dos primeiros santuarios en chan europeo é a construción megalítica da localidade de Stonehenge (Reino Unido), do II milenio a.C. Trátase dun conxunto colosal de perímetro circular con estruturas adinteladas que debuxan unha planta de ferradura cun altar no centro. A orientación deste conxunto coincide co punto de saída do Sol no solsticio de verán, que alaga cos seus raios o altar. A relación simbólica co astro podería facer referencia á idea de renacemento, grazas á calor do Sol, astro que xera vida. As estruturas pétreas están organizadas cunha distribución ordenada, seguindo normas de regularidade e simetría.
Neste momento aparecen novas crenzas en relación coa morte e organízanse rituais funerarios que requiren a construción de verdadeiras tumbas chamadas dólmenes. Trátase en realidade de sepulturas colectivas, compostas por dous monólitos pétreos verticais, que sustentan unha laxa horizontal, e cubertos de terra.
Estas construcións anteceden en varios milenios aos tholoi micénicos. A cultura megalítica estendeuse tamén polo oeste e norte europeo, deixando sepulcros xigantescos en Reino Unido, Irlanda e Bretaña. Mentres tanto, a zona do Mediterráneo Oriental, bañada polas augas do mar Exeo, iniciaba unha época de esplendor grazas ao desenvolvemento do comercio.

2 de xaneiro de 2017

Cantiga festa

A foliada vaiche boa
ela non ha de perder,
quen non ten amores nela
ha desear de os ter

1 de xaneiro de 2017

Cantiga popular nadal

Todos lle levan ao Neno
eu tamén lle levarei
una torta de manteca
e un xerro blanco de mel