30 de novembro de 2017

Fragmento de A Memoria do Boi

Memoria do Boi foi escrita por Xosé Vázquez Pintor, nado en Melide o 30 de novembro de 1946.

Na rúa do Peso da Fariña houbo corte con casa de muiñeiro, e nunca ao revés, porque a corte era a meirande e capaz de dar cabida a catro burros pedreses da orella cansada, con presebe cara á postura do sol, e dous mulos altos para facer as viaxatas á terra do millo e do centeo. As aceas, que foron de maré noutrora, pertencían de familia a don Amor de La Fuente Domínguez, xa vellote, que gastou tres mulleres propias coas que non tivo fillos. No casino chamábanlle o eunuco, cousa que el non soportaba e facíase ver pola cidade con impresionante paquete na entreperna. Os envexosos da Violiña deron en correr a voz de que estaba crebado. Cousa desmentida polas sucesivas esposas, en lerias e discusións ao efecto:
-Máis vale ter ca desexar.
—Pois dime onde, logo.
-No seu sitio xusto.
...

29 de novembro de 2017

COMER COMO CÓENGOS

COMER COMO CÓENGOS
Manuel Vázquez Montalbán

De crer a Castroviejo e Cunqueiro, todos os galegos comen como cóengos ou como cocoengos, e iso, tampouco. Certo é que os mitos sobre a cociña galega non son mitos; son certidumbres, e ata o século XXI houbo que esperar para que unha cociñeira como Toñi Vicente constrúa poesía experimental a partir das importantes materias primas comestibles e galegas. Un dos mitos verificados da cociña galega é a marisquería, que pouco despois da Creación emigrou ás rías e cantiis de Galicia para propiciar a mellor cociña marisqueira posible. É cociña cocer marisco ou asalo? Si é cociña a empanadería de marisco, e de toda ela inclínome relixiosamente, como só me inclinaría ante un caneo de Kubala, un encollemento de ombreiros de Rita Hayworth ou un cruzamento de pernas de Sharon   Stone, pola empanada de berberechos, onde o millo e o berberecho conseguen a tan buscada unidade de destino no universal.
...

27 de novembro de 2017

Inicio de Veredicto

VEREDICTO
Isaac Asimov

Era indubidable que Montie Stein, con fraudulenta astucia, roubara máis de cen mil dólares. Tamén era indubidable que o detiveran un día despois de expirar a lei de prescrición.

Pero o meollo do transcendental caso do Estado de New York contra Montgomery Harlow Stein, con todas as súas consecuencias, foi o modo en que Stein burlara o arresto durante ese período, xa que introduciu na cuarta dimensión a xurisprudencia.

O que fixo Stein, despois de cometer o desfalco e embolsarse os cen mil, foi meterse nunha máquina do tempo, da cal estaba en posesión ilícita, e programar os controis para sete anos e un día no futuro.
...

26 de novembro de 2017

PERO LAROUCO

PERO LAROUCO

De vós, senhor, quer'eu dizer verdade
e non ja sobr'o amor que vos hei:
senhor, ben moor é vossa torpidade
de quantas outras eno mundo sei;
assí de fea come de maldade
non vos vence hoje senón filha dun rei.
Eu non vos amo nen me perderei,
u vos non vir, por vós de soidade.

E se eu vosco na casa sevesse
e visse vós e a vossa color;
se eu o mundo en poder tevesse,
non vos faría de todos senhor
nen doutra cousa onde sabor houvesse.
E dua ren seede sabedor:
que nunca foi filha d'emperador
que de beldade peor estevesse.

Todos vos dizen, senhor, con enveja,
que desamades eles e mí non.
Por Deus, vos rogo que esto non seja
nen façades cousa tan sen razón:
amade vós o que vos máis deseja,
e ben creede que eles todos son;
e se vos eu quero ben de coraçón,
leve-me Deus a terra u vos non veja.

25 de novembro de 2017

Castelo de Pambre

O castelo de Pambre é unha fortaleza situada na parroquia de Pambre (Palas de Rei).

O castelo é unha das mellores mostras da arquitectura medieval militar que existe en Galicia, e das poucas que quedaron en pé trala revolta irmandiña. Atópase en bo estado de conservación. A capela románica contida nas súas murallas é anterior á súa construción e foi durante séculos igrexa parroquial de Pambre baixo a advocación de San Pedro, patrón da parroquia de Pambre.

A súa sona aumentou tras a publicación no ano 1895 da novela O Castelo de Pambre, de Antonio López Ferreiro. Con anterioridade era coñecido como Fortaleza ou Torre de Pambre, e así aparece citada na cartografía e outra documentación dos séculos anteriores. Esta denominación aínda é habitual entre as xentes da Ulloa.

As lendas tradicionais din que a súa construción foi realizada polos mitolóxicos mouros nunha soa noite. A lenda devén do feito de ser construído de xeito apresurado por Gonzalo Ozores de Ulloa.

Durante anos, o lugar foi escenario das loitas entre Pedro O Cruel e Henrique II de Castela. Antes da súa construción tivo lugar á beira do río Pambre a batalla entre as tropas de Fernando Ruiz de Castro, partidario do asasinado en Montiel Pedro I e as tropas de Pedro Ruiz Sarmiento, Adiantado Maior de Henrique II. Derrotado De Castro, houbo de exiliarse a Portugal e posteriormente a Inglaterra, onde morreu.

Pero o Castelo foi construído a finais do século XIV por don Gonzalo Ozores de Ulloa, que pagara a súa lealdade ao bando do rei perdedor con varios anos de prisión. Tras ser liberado, tivo que loitar contra os Seixas que usurparan as súas terras, gañando nesas loitas as fortalezas de Curbián e San Paio de Narla. Cando xa se viu vencedor mandou construír este castelo, que máis tarde foi de novo escenario de loitas, as ocorridas entre a nobreza e o arcebispo de Santiago de Compostela, don Alonso III de Fonseca.

Foi un dos poucos castelos que non foron destruídos polos irmandiños, e salvouse grazas á astucia de Sancho Sánchez de Ulloa que tratou de falar cos sublevados nunha histórica reunión en Melide e que, ante as esixencias de que entregase o castelo, e temendo pola súa vida, decidiu fuxir, salvando a vida e o castelo, que foi respectado polos irmandiños.

A Xunta adquiriu o edificio que pasara por diferentes mans no 2011.

Á antiga Capela de San Pedro, posibelmente foi construída a finais do século XII en estilo románico, acaso erixida sobre de estruturas anteriores, habendo indicios dunha mámoa. Foi igrexa parroquial de San Pedro de Pambre e formou parte do patrimonio do Mosteiro de Samos. Nela Antonio López Ferreiro sitúa unha escena da súa novela O Castelo de Pambre. Orixinariamente de planta terrea, foi cuberta por lousame granítico, probabelmente a mediados da década de 1980, o que orixinou a intervención da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia, prohibindo sucesivas intervencións privadas que puideran estragar oportunas investigacións arqueolóxicas (no subsolo da capela foi onde Manuel García Blanco descubrira a lápida do capitán Paio Varela e a súa dona Xoana).

Mais fotos.

24 de novembro de 2017

Vicetto

Os irmandiños gobernaron o reino de Galicia entre 1467 e 1469: é a única vez na historia de Galicia que a xente común protagoniza, en grao remarcarble, un acontecemento ao cabo vitorioso. Estas características, protagonismo campesiño-popular e resultados positivos, definen como extraordinarios dos sucesos de 1467-1469.

Nada foi igual en Galicia tras o paso do furacán irmandiño. O historiador Benito Vicetto, descubridor da importancia histórica do levantamento galego de 1467, caracterízao, en 1872, como "a epopea máis grande e admirable que rexistran nos seus anais todos os antigos reinos da antiga Iberia", e desde logo non lle falta razón, incluso contando coa esaxeración que encerra a frase, froito do entusiasmo persoal do noso romántico liberal. A realidade é que a revolución irmandiña é unha das revoltas sociais que mellor expresan en Europa a crise do mundo medieval e a orixe da modernidade; seguramente, a primeira revolta popular en canto a posibilidade de dispor documentalmente do punto de vista dos seus actores.

Texto de Carlos Barros

22 de novembro de 2017

Inicio de A GRANXA EXPERIMENTAL

A GRANXA EXPERIMENTAL
Francisco Lezcano Lezcano

O taxi elevouse para evitar o gran edificio de Laser-Comunicación.
Thork e Sthark miraron cara abaixo. Comprobaron que se desviaran un pouco da ruta. Thork indicou en alta voz a dirección exacta que desexaba tomar. O auto-antigravedade recolleu a orde. No centro da cidade o cerebro electrónico encargado do control cibernético recibiu o desexo dos clientes. Ao instante corrixiu a anomalía e transmitiu a rectificación ao taxi que, acelerando a súa carreira, partiu cara ao seu destino exacto.
Thork e Sthark admiraron esta precisión. Recoñecían que a liña de transportes era perfecta.
...

20 de novembro de 2017

Inicio de A CHARANGA DO TEMPO

A CHARANGA DO TEMPO
Alejandro Dolina

Un intre antes de admitir a falsidade dun milagre, os Homes Sabios comprácense en sinalar o carácter metafórico do prodixio.

Agora ben, un milagre é a negación dunha metáfora. Cando dicimos que un home voa milagrosamente estamos a anular toda referencia á poesía, á liberdade ou á independencia de costumes.

A explicación metafórica é unha covardía propia de quen non se atreven nin á fe nin á incredulidade. Os feitos milagrosos que a continuación narraremos deben ser reputados verdadeiros ou falsos, pero non símbolos doutros feitos. Poderá obxectarse que non existe no universo obxecto algún que non sexa un símbolo, nin ditame que non gambetee a refutación presumindo de metafórico. En tal caso poderemos dicir que a obxección mesma é simbólica.

Os veciños de Flores adoitan falar do Barrio Maldito. Ao parecer, é un distrito de mala sorte onde sempre ocorre o desatinado e horrible. Personaxes monstruosos garanten a perfección das desgrazas: hai alí bruxas, demos, ogros, dragóns, basiliscos e quimeras.

Asegúrase que ninguén sae vivo.

...

19 de novembro de 2017

Carteis do xogo

O xogo vai avanzando, pasiño a pasiño, cara a súa presentación no mes de Nadal. Grazas ao noso ilustrador o xogo vai quedando cun aspecto moi profesional, e os carteis que o anuncian non son menos vistosos.
Este que mostramos é un deles.

18 de novembro de 2017

Fervenza do Ezaro

O Cadoiro ou fervenza do Ézaro é unha fervenza que forma o río Xallas na súa desembocadura ao mar na enseada do Ézaro en Santa Uxía do Ézaro, parroquia do concello de Dumbría. É a única fervenza en Europa que desemboca directamente no océano.

No último treito do río Xallas o desnivel é de 155 metros, e a auga precipítase a 40 metros de altura monte abaixo até se esmagar con virulencia contra as paredes pétreas do canón que a propia auga arou ao cabo de millóns de anos a través do monte Pindo (630 metros de altitude) despois de ducias de metros de caída libre no punto coñecido coma Cadoiro do Xallas ou do Pindo (unha poza de máis de 20 m de fondo), pronunciado na voz popular como Coaduiro desde os tempos de frei Martín Sarmiento, malia que en tempos máis recentes fose rebautizada coma Fervenza do Ézaro. Estudosos de todo o mundo
percorrían milleiros de quilómetros na procura deste espectáculo único da natureza.

Textos de 1724 falan xa da fervenza, describíndoa coma unha enorme fumeira que podía ser ollada dende varios quilómetros mar a dentro.

A zona ten unha paisaxe impoñente de gran valor ecolóxico. A fervenza está rodeada de espectaculares microformas graníticas que forma o monte Pindo, coma a Pedra do Brazal, un milagre de equilibrio natural. Ademais conta con paraxes cun gran valor ecolóxico.

O caudal do Xallas mantense constante por causa dos numerosos encoros que nel se teñen construído. En 1897, a Sociedade Española de Carburos Metálicos, hoxe parte do grupo FerroAtlántica, asentouse na zona e daquela datan as primeiras construcións para obter enerxía. O encoro máis importante é o da Fervenza, construído na década dos anos 60 do século XX. En Ponte Olveira hai outra central. Máis abaixo, da presa de Brazal parten as canalizacións cara Ézaro; máis abaixo, atópase o encoro de Santa Uxía, construído na década dos anos 80. Na súa desembocadura están situadas tres centrais hidroeléctricas: Castrelo, Santa Uxía e Pindo, esta última de principios do século XX.

Até 2012 as augas céibanse soamente os domingos do verán ao mediodía. Desde 2006, ampliouse o horario aos sábados á noite, cun espectáculo de luces. Dende 2012 a fervenza pode verse todos os días.

17 de novembro de 2017

O xabaril branco

Fragmento de O xabaril branco, de Xosé Benito Calvo Rego, nado en La Guaira (Venezuela) o 17 de novembro de 1954, xornalista e escritor galego, coñecido como Tucho Calvo.

MEDO ÓS ARAUCANOS

Cruzaron as xélidas augas do río Negro nun día de intensísimo frío. O vento da cordilleira achegáballe-lo sabor da neve. Moita, moitísima neve, segundo osmaba o Fito, que dese tema podía dar leccións a calquera. Os homes da escolta afirmaban que había máis aló das montañas que marcaban o horizonte un mundo extenso coma un gran mar de xeo, unha xigantesca capa branca que o cubría dende o comezo dos tempos.
...

16 de novembro de 2017

Aforismos de Leonardo

305.- d) Os que teñen fortemente delineadas engúrralas transversais da fronte, son homes que se lamentan copiosamente en público ou en segredo. 

15 de novembro de 2017

Inicio de As Moscas

AS MOSCAS   (Antonio Machado)

Vós, as familiares,
inevitables golosas,
vós, moscas vulgares,
evocádesme todas as cousas.

Oh, vellas moscas voraces
como abellas en abril,
vellas moscas pertinaces
sobre a miña calva infantil!

13 de novembro de 2017

Inicio de Os meus e mails

Jaime Bayly - Os meus e mails   

Moita xente escríbeme e mails. Poucos son os afortunados que reciben unha resposta. Encantaríame contestarlles a todos, pero o tempo non mo permite e o meu orgullo tampouco. Ler tantos e mails deixoume unha melancólica conclusión: o papanatismo é universal e non parece estar en vías de extinción.
...

12 de novembro de 2017

PERO GOTÉRREZ

PERO GOTÉRREZ

Todos dizen que Deus nunca pecou,
mais mortalmente o vej'eu pecar:
ca lhe vej'eu muitos desemparar
seus vassalos, que mui caro comprou;
ca os leixa morrer con grand'amor,
desemparados de ben de senhor;
e ja com'estes min desemparou.

E maior pecado mortal non sei
ca o que eu vejo fazer a Deus,
ca desampara os vassalos seus
en mui gran coita d'amor qual eu hei;
e o senhor que acorrer non quer
a seus vassalos, quando lh'é mester,
peca mortal, pois é tan alto Rei.

Todo senhor, demais Rei natural,
dev'os vassalos de mort'a partir
e acorre-lhes, cada que os vir
estar en coita; mais Deus non é tal,
ca os leixa con grand'amor morrer,
e, pero pode, non lhes quer valer:
e assí faz gran pecado mortal

11 de novembro de 2017

Mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes

O mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes é un mosteiro cisterciense situado no concello de Sobrado, na comarca da Terra de Melide.

É posible que fora fundado xa no ano 952, e aparece citado xa en documentos de finais do século X, co nome de San Salvador. A historia dos 150 primeiros anos de vida do Mosteiro non está moi estudiada pero sabemos que a principios do século XII o Mosteiro atopábase abandonado. En 1142 Bernardo de Fontaines, san Bernardo, envía desde Claraval (Francia), de onde era abade, unha comunidade de monxes por petición de Fernando Pérez de Traba e a súa sobriña dona Urraca Vermúdez. Así, o 14 de febreiro de 1142, comeza en Santa María de Sobrado a vida monástica cisterciense.

Durante o resto do século XII e o século XIII o Mosteiro desenvolve unha gran actividade espiritual e económica. Consérvanse a capela funeraria da Magdalena, a sala capitular e algunhas partes soltas. Mais tarde veu unha segunda etapa de decadencia que se detén o ano 1498, ao incorporarse o Mosteiro á Congregación de Castela. O Mosteiro recupera gran parte da súa grandeza; a maioría dos edificios que actualmente se conservan, comezan a construírse a partir desta nova época. A monumental igrexa termínase a finais do século XVII e no ano 1708 consagrouse solemnemente.

Santa María de Sobrado sofre unha terceira etapa de decadencia, culminada en 1834: o 21 de setembro daque ano suprimiuse por real orde o Mosteiro. Ao ano seguinte, 1835, a maior parte dos Mosteiros de España son tamén suprimidos, por unha orde xeral e definitiva de desamortización. O Mosteiro de Santa María de Sobrado, os seus edificios e posesións foron vendidos. Iniciouse unha deterioración progresiva dos edificios que acaban converténdose nunha enorme chea de ruínas e
pedras.

No ano 1954, por encargo do cardeal Quiroga, Arcebispo de Santiago de Compostela, o Mosteiro Cisterciense de Viaceli, situado na localidade de Cóbreces (Cantabria) comeza a enorme tarefa de reconstrución do Mosteiro; e no mes de xullo de 1966 envía unha comunidade de monxes. O 25 de xullo de 1966, solemnidade do apóstolo Santiago, comeza novamente a vida monástica cisterciense no Mosteiro de Santa María de Sobrado.

Mais fotos

Web do Mosteiro

10 de novembro de 2017

A Irmandade Fusquenlla

A Irmandade Fusquenlla foi unha irmandade formada en 1431 nas terras de Nuno Freire de Andrade, alcumado O Mao, por mor da extrema dureza con que trataba os seu vasalos. Así a revolta nace entre Pontedeume e Betanzos, pero acaba por estenderse a outras comarcas dos bispados de Lugo, Mondoñedo e Santiago. Ao fronte da revolta estaba Roi Xordo, un fidalgo da Coruña ou Ferrol.

Os séculos XIV e XV son dunha gran conflitividade social. Sucédense diversos enfrontamentos protagonizados polos veciños das cidades de Compostela (a irmandade de Roi Sánchez fundada en 1418 rebélase no 1421 contra o bispo), Ourense (en 1419 unha revolta acaba coa morte do bispo), Lugo e Tui contra o señorío episcopal.

No ano 1431 nas terras de Nuno Freire de Andrade, o Mao, e con motivo da visita do infante Henrique de Aragón a Galicia, o Andrade impón unha nova taxa. A reacción dos seus vasalos ante este novo exceso é inmediata: os viláns, capitaneados por Roi Xordo, derruban algunhas casas fortes, viñas e hortas aos Andrade, estendendo despois as súas accións a comarcas enteiras. Así, tras pórlle lume e derrocar parte do castelo de Betanzos, os irmandiños tentan atacar Compostela, onde fuxira Nuno Freire coa familia. Alí as tropas do arcebispo fanlles fronte e deben retirarse. Sabedores do regreso dos Andrade ao castelo de Moeche, os irmandiños marchan cara el para pórlle sitio, pero son derrotados na batalla do Eume.

En principio a revolta irmandiña de 1431, é outro dos varios enfrontamentos entre as “clases medias” e os grandes señores que se dan na etapa de crise baixomedieval. Mais a dimensión que acada a revolta mereceu o título de primeira guerra irmandiña, aínda sen chegar á xeneralización da guerra que se produciu no 1467.

9 de novembro de 2017

8 de novembro de 2017

Inicio de A Casa Croglin

Augustus Hare
A Casa Croglin

O Capitán Fisher tamén nos contou esta extraordinaria historia, conectada coa súa propia familia.

-Fisher, -dixo o capitán, - pode soar un nome moi plebeyo, pero a súa familia é de moi antiga estirpe, e por varios centos de anos posuíron un moi curioso lugar en Cumberland, que tiña o estraño nome de "casa Croglin". A gran característica da casa era que nunca, en ningún período da súa longa existencia houbo máis que un alto, aínda que sempre tivo unha terraza desde a cal grandes terreos se estendían cara a onde había unha igrexa, e desde onde se tiña unha gran vista.
Cando, ao longo dos anos, os Fisher acrecentaron na Casa Croglin a súa fortuna e familia, non quixeron cambiar as características do lugar engadindo outra torre á casa, e marcháronse cara ao sur, para residir en Thorncombe, preto de Guildford, deixando a Casa Croglin.
Os Fisher foron extremadamente afortunados cos seus inquilinos, dous irmáns e unha irmá. Eles escoitaron as súas encomiables palabras acerca de todos os cuartos. Os seus inquilinos veciños eran todos bos e xentiles, déronlles unha gran benvida. Pola súa banda os novos inquilinos víronse moi a gusto na nova residencia. Era como que a Casa Croglin fora feita para eles.

...

6 de novembro de 2017

Libro A Coruña en sepia

En 2014 a asociación Iniciativas Culturais e Deportivas Universitarias (INCUDE) solicitou o noso apoio para realizar por vez primeira, co apoio da Deputación da Coruña, un certame de recreación fotográfica, no que publicamos unha serie de fotografías antigas da Coruña animando á xente a facer a mesma toma na actualidade.

Deste xeito ademais dunha actividade lúdica, consistente en buscar o sitio actual, moitas veces complicado, invitábamos á reflexión sobre a evolución da cidade coas suas melloras e as súas desfeitas.

Froito da primeira edición fixóse unha modesta publicación e editamos un pequeno libriño de peto.

Nos anos seguintes repetimos a publicación en internet das fotografías, arredor dunhas vinte cada ano.

Agora ao remate de 2017 plantexamos a mesma idea de animar a meditar sobre o pasado, presente e futuro da cidade a través das fotografías, e realizar de novo un libro coas 30 mellores fotografías en branco e negro, que mais gosten aos socios e simpatizantes.

Queremos contar coa vosa participación, enviando a vosa foto favorita de calquera espazo da cidade anterior a 1970 ao noso correo sepia@palaestra.net

Podes escoller calquera foto que teñas ou ben elexir algunha das que estivemos poñendo estes anos pasados ou mirar as que publica oo grupo coruña onte e hoxe no facebook (PREME). Tamén podes engadila como resposta ao noso propio espazo en facebook @AsociacionPalaestra (PREME)

Hai de prazo ata o 30 de novembro. As fotos con mais "gustames" no facebook serán as publicadas.

En cada foto engadiremos un pequeno texto de historia, para axudar a comprender os cambios acontecidos na nosa cidade.

5 de novembro de 2017

PERO GÓMEZ BARROSO

PERO GÓMEZ BARROSO

Moir'eu aquí de grand'afán
e dizen ca moiro d'amor;
e havería gran sabor
de comer, se tevesse pan;
e, amigos, direi-vos al:
moir'eu do que en Portugal
morreu Don Ponço de Baián.


E quantos m'est'a mí dit'han
que non posso comer d'amor,
dé-lhis Deus tan gran sabor
com'end'eu hei; e veerán
que ha gran coita de comer
quen dinheiros non pod'haver
de que o compr', e non lho dan.

4 de novembro de 2017

Castelo de Vimianzo

O castelo de Vimianzo, tamén chamado torres de Martelo, é unha fortificación de orixe medieval situada en Vimianzo, que acolle unha mostra permanente de artesanía popular.

Conserva partes do século XIII, aínda que a maioría pertencen aos séculos XIV e XV. O edificio ten planta poligonal irregular adaptándose ao terreo. Componse de tres torres defensivas rectangulares ao redor dun patio de armas ademais da torre da homenaxe, coas súas voadas ameas. As ameas en punta de diamante que antes rodeaban a totalidade do castelo só se conservan na Torre da Homenaxe e no paseo dun dos muros. O seu perímetro está rodeado na súa totalidade por un profundo foso. Tamén conserva o camiño de ronda e no portalón de entrada ao patio pódese velo escudo con cabeza de lobo dos Moscoso.

A proximidade da fortaleza á costa permitíalle controlar as rotas comerciais do mar do Norte, os negocios da sardiña e do sal e os botíns dos barcos que naufragaban nestas costas.

Construído entre finais do século XII e principios do XIII, posiblemente pola familia Mariño de Lobeira. Desta primeira construción apenas queda ningún vestixio, pese a que escavacións
arqueolóxicas levadas a cabo na década dos oitenta descubriron os cimentos dunha gran torre no actual patio de armas.

No ano 1348 o rei Afonso XI confiscou esta fortaleza a Roi Soga Mariño de Lobeira, para venderlla ao arcebispo compostelán Xoan García de Manrique. Pasou despois a mans do duque de Arjona, Fadrique Enriquez e calcúlase que entre 1425 e 1429 pasou por primeira vez a formar parte das propiedades dos Moscoso.

A familia dos Moscoso foi unha liñaxe moi destacada que tiña o seu centro de acción nas terras de
Compostela. Precisamente, co Arcebispado chegarán a ter varios conflitos, un dos de máis sona a prisión do bispo Alonso de Fonseca e Acevedo. O señor Bernal Eáns de Moscoso, como vinganza porque a mitra lle restase poder, meterá nunha gaiola ao bispo e levarao desde Noia ao castelo de Vimianzo. Dise que até foi pendurado dunha cheminea! O secuestro de Alonso durou máis de dous anos, cando finalmente será liberado tras unha guerra a cambio do seu desterro a Redondela. Poucos meses despois deste feito, en 1467, prodúcese un feito decisivo na historia de Galicia e do Castelo, o que se coñece como a Guerra Irmandiña. O pobo cansado pola presión económica exercida polos señores feudais e polos abusos e violencia exercidos sobre eles, decide tomar ao asalto as fortalezas. Este acontecemento vai provocar a fuxida de toda a gran nobreza galega cara a Castela e Portugal, sendo destruídas ou seriamente danadas a maioría das fortificacións existentes. O mesmo lle aconteceu ao Castelo de Vimianzo, que será tomado ao asalto. Actualmente, o primeiro sábado de xullo, celébrase unha festa que lembra este feito histórico.

A rebelión non durou moito. Os nobres escapados reorganizáronse en Portugal e Castela e, coa axuda da aristocracia local, emprenderon a recuperación das súas posesións no ano 1469. Coa caída dos irmandiños curiosamente será o bispo Alonso de Fonseca e Acevedo, quen estivera preso en Vimianzo o que ordena a reconstrución do Castelo. Porén, uns anos máis tarde, un dos Moscoso, Lopo Sanches de Moscoso, autoproclamado primeiro Conde de Altamira, recuperará Vimianzo pola
forza das armas.

A partir deste momento será o centro da xurisdición señorial de Vimianzo, con dominio sobre Camariñas, Laxe, Zas e Muxía. Dende século XVI co traslado dos Altamira a corte administrarán as súas posesións os alcaides ou meriños.

En 1833 suprímense as xurisdicións señoriais e so Altamira venden o castelo en 1870 a Ramón
Martelo Núñez.

A última gran reforma foi realizada no século XIX por Evaristo Martelo Paumán, Marqués de Almeiras, xa que nesta época o castelo estaba en bastante mal estado polo que acometeu obras para facelo habitable. Posteriormente a súa filla, Dolores Martelo de la Maza, solteira e sen descendencia, cedeu a fortaleza, ironías do destino ao Arcebispado de Santiago, que tanto puxara por el en tempos pretéritos.

En 1936, pouco antes do comezo da guerra civil española, iniciárase un expediente de expropiación do castelo que só se puido facer de xeito simbólico polo entón alcalde republicano Manuel Alborés e o secretario municipal Andrés García Ferreiro. Finalmente en 1973 foi comprado pola Deputación da Coruña, que o acondicionou para a súa visita.

No castelo de Vimianzo podemos ver varios escudos de armas. A maior parte deles pertencen á época en que Martelo reformou o castelo. A cabeza arrincada de lobo orientada cara á dereita cos regueiros de sangue, representa aos Moscoso. Os roeis identifican a familia Castro e os caldeiros son dos Lara.