HISTORIA DA ARTE

Para establecer a proporción das escenas pintadas os antigos exipcios trazaban sobre a parede unha retícula e sobre esta distribuíanse as figuras coas súas correspondentes medidas.
O punto de partida era a figura humana de pé, que se adoitaba representar seguindo as medidas fixas dun canon ideal. A unidade de medida era algunha parte do brazo ou da man (habitualmente tratábase do puño ou do cóbado), cuxas medidas se correspondían cos cadrados da retícula nunha clara relación de equivalencia.
O canon antigo da figura era de dezaoito cadrados (catro cóbados maiores) mentres que o canon novo, desde a época saíta (séculos VII-VI a.C.), pasou a ser de vinte e un cadrados, polo que a figura estilizouse.

O estereotipo de mocidade e beleza: a xerarquización simbólica

A representación figurativa é atemporal, o que significa que non se representan sentimentos nin accións. A imaxe, por tanto, debe considerarse o esconxuro que apela á eternidade. A idealización das figuras está en relación directa á súa posición social. O rei represéntase cos atributos correspondentes ao seu status. O seu corpo plasma a eterna mocidade. O hieratismo e o aspecto de imperturbable atemporalidade será proporcional ao rango representado. Así, a maior rango social máis hieratismo. Non se trata dun retrato convencional, en realidade o que se representa é a función social dun determinado personaxe, para o que é necesario reproducir tamén os elementos que simbolizan os seus atributos. As figuras reproducidas deben, por tanto, ser inequivocamente reconocibles. Así é como estas convértense en arquetipos: o faraón, o escriba, o artesán, etcétera. A representación queda pois resumida nunhas categorías típicas que se repiten ao longo de toda a historia da arte exipcio. O rango das figuras representadas determina a súa escala, de modo que o tamaño é maior en función da xerarquía social. Así, nunha batalla o faraón pode parecer un xigante á beira de representacións de soldados ou inimigos. As dimensións das figuras están en función da importancia do personaxe e nada teñen que ver cunha relación de profundidade espacial. Trátase, en realidade, dunha «perspectiva xerárquica».

Estas regras aplícanse con maior rigor no caso de personaxes de alto rango social. As capas sociais inferiores (artesáns, campesiños, serventes) represéntanse con todo tipo de detalles, desempeñando as tarefas propias do seu oficio. Obsérvase entón un trazo máis solto e un maior grao de liberdade formal e compositiva. Son, por tanto, figuras máis reais, non só pola mirada, senón tamén polos seus xestos e posturas dinámicas. Desaparece, pois, o respecto que impón o sacro.